Nội soi điều trị bệnh viêm tụy cấp

Viêm tụy cấp là một quá trình viêm cấp tính của tụy, biểu hiện ở nhiều mức độ khác nhau. Viêm tụy mức độ nhẹ chỉ cần nằm viện ngắn ngày, ít biến chứng. Đặc biệt thể viêm tụy hoại tử thường diễn biến phức tạp, tỷ lệ tử vong cao từ 20-50%, trong bệnh cảnh suy đa tạng, nhiễm trùng. Nội soi dẫn lưu điều trị tụy hoại tử là thủ thuật can thiệp ít xâm lấn, giảm đáng kể tỷ lệ tử vong cho người bệnh.

1. Viêm tụy cấp là gì?

Viêm tụy cấp là một quá trình viêm cấp tính của tụy, biểu hiện ở nhiều mức độ khác nhau: mức độ nhẹ chỉ cần nằm viện ngắn ngày, ít biến chứng; mức độ nặng, bệnh diễn biến phức tạp, tỷ lệ tử vong cao từ 20-50%, trong bệnh cảnh suy đa tạng, nhiễm trùng.

Viêm tụy cấp do các men tụy giúp tiêu hóa chất béo và chất đường, tăng hoạt động quá mức và bắt đầu tiêu hóa chính những mô tụy, gây sưng, chảy máu và tổn thương các mô, mạch máu trong tụy.

Phân loại viêm tụy cấp:

Viêm tụy cấp thể phù: Tụy phù nề có màu tái nhợt hoặc xám, phù lan ra các tổ chức xung quanh, các lá và khoang sau phúc mạc, trong ổ bụng có dịch trong.Viêm tụy cấp hoại tử: Tụy to, bờ không đều, có những ổ hoại tử màu xám hoặc xám đen, lẫn với những ổ chảy máu đỏ sẫm, khu trú ở một phần hay toàn bộ tụy. Dịch trong ổ bụng màu đỏ sẫm có máu, có khi đục ở quanh vùng tụy hoặc nhiều vùng của ổ bụng. Hiện tư­­ợng hoại tử mỡ biểu hiện bằng các vết nến màu trắng ngà ở trên bề mặt tụy, mạc nối hoặc lan tràn khắp ổ bụng.

2. Nội soi điều trị viêm tụy cấp thế nào?

Đối với viêm tụy cấp, cần điều trị nội khoa tích cực, theo dõi sát để có chỉ định can thiệp phẫu thuật kịp thời.

2.1 Điều trị bảo tồn

Giai đoạn đầu của viêm tụy cấp là phù nề, điều trị nội khoa ở giai đoạn này phần lớn có kết quả tốt. Ngay cả khi viêm tụy cấp phù nề có xuất huyết nhẹ cũng có thể điều trị khỏi, không phải mổ. Điều trị bảo tồn bao gồm:

Giảm bài tiết của tụy: Dùng thuốc Atropin, Sandostatin…Giảm đau.Chống nhiễm độc nhiễm trùng.Hồi sức chống sốc, tuần hoàn, hô hấp, nội tiết, điện giải và các rối loạn toàn thân khác.Nhịn ăn, nuôi d­­ưỡng bằng đư­­ờng tĩnh mạch.Theo dõi sát tình hình diễn biến của bệnh để chuyển mổ cấp cứu khi có chỉ định.

2.2 Can thiệp phẫu thuật nội soi điều trị viêm tụy cấp

Các trư­­­ờng hợp cần phẫu thuật:

Bệnh tiến triển nặng dần, có biểu hiện đe doạ hoại tử tổ chức tụy, trên lâm sàng thấy:Tình trạng nhiễm độc tăng

Đau không giảm, phản ứng cơ thành bụng tăng

Xét nghiệm Amylase máu và nư­­­ớc tiểu không giảm, thậm chí tăng hơn mặc dù điều trị nội khoa tích cực

Có thể Amylase máu và n­­­ước tiểu giảm nh­­­ưng tình trạng nhiễm độc tăng, phản ứng thành bụng tăng là một biểu hiện xấu, chứng tỏ tế bào tụy hoại tử trầm trọng với diện rộng.Viêm tụy cấp do bệnh lý đ­­­ường mật: Tắc mật có viêm tụy cấp

Có nghi ngờ trong chẩn đoán: Nghi có thủng dạ dày tá tràng, nghi viêm túi mật hoại tử, nghi tắc ruột (mổ có tính chất thăm dò)Viêm tụy cấp có biến chứng: Hoại tử xuất huyết, áp xe tụy.

Nếu tình trạng đau của người bệnh viêm tụy cấp không thuyên giảm, bác sĩ có thể sẽ chỉ định phẫu thuật

Phẫu thuật Nội soi dẫn lưu điều trị tụy hoại tử:

Chỉ định khi can thiệp ít xâm lấn không hiệu quả các trường hợp:

Tụy hoại tử nhiễm khuẩn

Hiệu ứng chèn ép khối: Đau, hẹp ống tiêu hóa, tắc mật

Chảy máu, vỡ phình mạch

Ưu điểm của phương pháp Nội soi dẫn lưu điều trị tụy hoại tử:

Là phẫu thuật ít xâm lấn

Phẫu thuật lấy tổ chức hoại tử nội soi hỗ trợ (VARD: Video Assisted Retroperitoneal Debridement)Hiệu quả lên đến 80%, chỉ can thiệp 1 lần

Không vào khoang phúc mạc

Dễ thực hiện, không đòi hỏi kỹ thuật cao, dụng cụ đặc biệt

Chi phí thấp

Nhược điểm của phương pháp Nội soi dẫn lưu điều trị tụy hoại tử:

Không được áp dụng rộng rãi

Không áp dụng được với bệnh nhân nặng, bụng chướng

Khó khăn về kỹ thuật, thời gian phẫu thuật kéo dài

Nguy cơ nhiễm khuẩn khoang phúc mạc.