Đau bụng – dấu hiệu phổ biến của nhiều bệnh nguy hiểm

Đau bụng có thể ở mức độ nhẹ hoặc nghiêm trọng, liên tục hoặc xuất hiện rồi biến mất, cấp tính hoặc mãn tính – tức kéo dài hàng tuần, hàng tháng hoặc hàng năm. Vị trí, kiểu đau, nhất là thời gian phát bệnh đặc biệt hữu ích trong việc cung cấp những manh mối quan trọng để xác định nguyên nhân đau bụng.

1. Nguyên nhân đau bụng

1.1. Đau bụng trên

Các nguyên nhân phổ biến gây đau bụng trên.

Các nguyên nhân phổ biến gây đau bụng trên.

Xin lưu ý rằng rất nhiều nguyên nhân đau bụng nhận thức được không đến từ các vị trí của phần bụng. Điều này đặc biệt rõ ràng với đau bụng trên xảy ra ở một cơ quan hoặc hệ cơ quan gần phần bụng trên như phần dưới phổi (viêm phổi) hoặc đôi khi là vấn đề của tim như đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim, đặc biệt ở nữ giới.

1.2. Đau bụng dưới

Các nguyên nhân phổ biến gây đau bụng dưới.

Các nguyên nhân phổ biến gây đau bụng dưới.

Không may mắn thay, một số trong các nguyên nhân trên rất khó định vị và người bệnh chỉ tường thuật “chỗ nào cũng đau”. Một số đáng kể người bệnh bị những cơn đau lan tỏa trong khi cũng là nguyên nhân ấy nhưng ở bệnh nhân khác lại là đau khu trú, ví dụ như đau do viêm ruột thừa, viêm túi thừa,…

Tuy nhiên, những tình trạng sau thường gây đau bụng lan tỏa:

Phình động mạch

Chướng bụng

Đầy hơi

Viêm dạ dày ruột

Lồng ruột

Hội chứng ruột kích thích

Thiếu máu cục bộ mạc treo

Viêm hạch mạc treo

Viêm phúc mạc

Mang thai (người bệnh chưa biết)

Thiếu máu tế bào lưỡi liềm

Viêm đại tràng

Urê – huyết

Các danh sách trên đưa ra nhiều ví dụ về nguyên nhân gây đau bụng (không đầy đủ). Các bác sĩ căn cứ trên vị trí đau, kiểu đau và cường độ đau để đưa ra chẩn đoán. Ví dụ như, nếu một bệnh nhân lớn tuổi có cơn đau cấp tương đối ổn định trong vòng vài giờ đồng hồ, khu trú tại bụng trái hoặc phần giữa bụng dưới với điểm đau 9 trên 10, đau nhói hoặc như bị xé, bác sĩ sẽ đặt phình động mạch chủ ngực ở vị trí cao trong danh sách nguyên nhân nghĩ đến.

1.3. Đau bụng cấp

Có rất nhiều nguyên nhân gây đau bụng cấp, thường đi kèm với các triệu chứng khác và tiến triển trong vài giờ đến vài ngày. Chúng bao gồm từ những tình trạng nhẹ tự khỏi không cần điều trị đến những trường hợp y tế khẩn cấp nghiêm trọng, bao gồm:

Phình động mạch chủ bụng

Viêm ruột thừa

Viêm ống mật

Viêm túi mật

Viêm bàng quang

Viêm túi thừa

Viêm tá tràng (viêm phần ruột đầu tiên của ruột non)

Thai ngoài tử cung

Tắc phân

Nhồi máu cơ tim

Chấn thương

Tắc ruột

Lồng ruột (nhi)

Nhiễm trùng thận (viêm thận – bể thận)

Sỏi thận

Áp xe gan (túi mủ trong gan)

Thiếu máu cục bộ mạc treo

Viêm hạch mạc treo (hạch của mạc treo giữ các cơ quan đúng vị trí bị sưng)

Huyết khối mạc treo (khối máu đông trong tĩnh mạch đưa máu về từ ruột)

Viêm tụy

Viêm màng ngoài tim

Viêm phúc mạc

Viêm màng phổi

Viêm phổi

Nhồi máu phổi

Vỡ lách

Viêm vòi trứng

Viêm xơ hạch mạc treo

Zona

Nhiễm trùng lách

Áp xe lách (túi mủ trong lách)

Rách đại tràng

Nhiễm trùng đường tiểu

Viêm dạ dày ruột do siêu vi.

Một số trường hợp đau bụng cấp có thể tự khỏi.

1.4 Đau bụng mãn (từng đợt hoặc đợt cấp)

Nguyên nhân cụ thể của đau bụng mãn thường rất khó xác định. Các triệu chứng từ nhẹ đến nặng, đến rồi đi nhưng không nhất thiết xấu đi theo thời gian. Các tình trạng có thể gây đau bụng mãn bao gồm:

Đau thắt ngực (giảm lưu lượng máu đến tim)

Bệnh celiac

Lạc nội mạc tử cung

Sỏi mật

Viêm dạ dày (viêm niêm mạc dạ dày)

Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD)

Thoát vị gián đoạn

Thoát vị bẹn

Hội chứng ruột kích thích

Hội chứng Mittelschmerz (tình trạng đau bụng dưới một bên liên quan đến rụng trứng)

Đau dạ dày không loét

U nang buồng trứng

Bệnh viêm vùng chậu (PID)

Loét dạ dày

Thiếu máu hồng cầu hình liềm

Co thắt cơ bụng

Viêm loét đại tràng

1.5 Đau bụng tiến triển

Đau bụng tiến triển theo thời gian có thể vô cùng nghiêm trọng.

Đau bụng liên tục xấu đi theo thời gian, thường đi kèm với sự phát triển của các triệu chứng khác, thường gây các tình trạng nghiêm trọng. Nguyên nhân gây đau bụng tiến triển bao gồm:

Ung thư

Bệnh Crohn

Lách to

Ung thư túi mật

Viêm gan

Ung thư thận

Nhiễm độc chì

Ung thư gan

Bệnh u lympho không Hodgkin

Ung thư tuyến tụy

Ung thư dạ dày

Áp xe buồng trứng (túi chứa mủ liên quan đến ống dẫn trứng và buồng trứng)

Urê huyết (tích tụ các chất thải trong máu)

Hãy gọi cho bác sĩ ngay khi bạn bị đau bụng nhiều đến nỗi không thể di chuyển mà không gây đau tăng, hoặc không thể ngồi yên hoặc tìm tư thế thoải mái hơn. Cần tìm hỗ trợ y tế ngay khi đau bụng đi kèm các dấu hiệu triệu chứng đáng lo ngại khác như:

Đau nhiều

Sốt

Phân có máu

Buồn nôn và nôn liên tục

Sút cân

Vàng da

Đau nhiều khi chạm vào bụng

Sưng bụng

Trong khoảng thời gian đó, hãy tìm cách giảm đau. Ví dụ, ăn các bữa ăn nhỏ hơn nếu cơn đau của bạn đi kèm với chứng khó tiêu. Tránh dùng thuốc giảm đau không kê đơn như aspirin hoặc ibuprofen (Advil, Motrin IB, những loại khác) vì những thuốc này có thể gây kích ứng dạ dày có thể làm đau bụng hơn.