Bệnh thiếu máu: Dấu hiệu nhận biết và cách điều trị
Bệnh thiếu máu là một trong những thiếu hụt dinh dưỡng phổ biến nhất. Nó là kết quả khi cơ thể không cung cấp đủ chất sắt trong chế độ ăn uống hàng ngày. Làm thế nào để bạn biết rằng bạn có nguy cơ bị thiếu máu?
Dưới đây chúng tôi xin cung cấp đến quý bệnh nhân những thông tin cơ bản nhất và hữu hiệu nhất về Bệnh thiếu máu. Nếu có bất cứ thắc mắc gì xin hãy vui lòng liên hệ với Nhà thuốc AZ theo số hotline 0929.620.660 hoặc truy cập nhathuocaz.com.vn để được các Dược sĩ Đại học tư vấn một cách nhiệt tình, chính xác và nhanh chóng nhất.
Thiếu máu là gì?
Thiếu máu là số lượng hồng cầu hoặc nồng độ hemoglobin bên trong hồng cầu thấp hơn bình thường. Hemoglobin cần thiết để vận chuyển oxy, và nếu có quá ít hoặc bất thường tế bào hồng cầu, hoặc không đủ hemoglobin, sẽ dẫn đến giảm khả năng vận chuyển oxy đến các mô của cơ thể.
Cơ thể con người có ba loại tế bào máu:
• Tế bào bạch cầu để chống nhiễm trùng
• Tiểu cầu giúp đông máu
• Các tế bào hồng cầu mang oxy đi khắp cơ thể
Các tế bào hồng cầu chứa hemoglobin – một loại protein giàu chất sắt làm cho máu có màu đỏ. Hemoglobin cho phép các tế bào hồng cầu mang oxy từ phổi đến tất cả các bộ phận của cơ thể và mang carbon dioxide từ các bộ phận khác của cơ thể đến phổi để thở ra.
Hầu hết các tế bào máu bao gồm cả hồng cầu được sản xuất thường xuyên trong tủy xương. Để sản xuất hemoglobin và tế bào hồng cầu, cơ thể cần sắt, vitamin B12, folate và các chất dinh dưỡng khác từ thực phẩm bạn ăn.
Do đó, nếu cơ thể có số lượng hồng cầu thấp không thể đáp ứng được nhu cầu vận chuyển oxy đến các mô của cơ thể thì cơ thể sẽ rơi vào tình trạng thiếu máu.
Có nhiều dạng thiếu máu, mỗi dạng đều có nguyên nhân riêng. Thiếu máu có thể tạm thời hoặc kéo dài, từ nhẹ đến nặng, vì vậy hãy đến gặp bác sĩ nếu bạn có các dấu hiệu thiếu máu vì đó có thể là dấu hiệu cảnh báo một bệnh nghiêm trọng.
Các triệu chứng của bệnh thiếu máu
Ngoài các dấu hiệu như suy nhược và thiếu năng lượng, các triệu chứng thiếu sắt gây thiếu máu bao gồm tim đập nhanh và mạnh, huyết áp thấp, đau bụng kinh dữ dội, chảy máu nhiều và chủ yếu đau ở bụng. trán bên.
Một số người bị thiếu máu cũng có thể bị giảm cảm giác thèm ăn và giấc ngủ bị xáo trộn, gây khó thở khi tham gia bất kỳ hoạt động thể chất nào. Về lâu dài, điều này có thể dẫn đến đau bụng và giảm chức năng của hệ thống miễn dịch.
Một số triệu chứng thiếu sắt có thể dễ nhận thấy hơn, chẳng hạn như:
• Thiếu sắt có thể gây ra những thay đổi ở tóc, móng tay và lưỡi.
• Lưỡi có thể bị đau, bóng và đỏ.
• Tóc trở nên giòn và dễ gãy hơn.
• Móng tay cũng trở nên giòn và mỏng, có thể xuất hiện màu trắng bên trong. Đây cũng là những dấu hiệu nhận biết khi bạn bị thiếu hụt dinh dưỡng nghiêm trọng.
Tuy nhiên, cũng có nhiều người có những dấu hiệu này nhưng không phải do thiếu máu mà do mắc các bệnh lý khác. Do đó, đừng vội khi thấy những dấu hiệu này mà nhanh chóng quy người bệnh thiếu máu. Cách duy nhất để biết chắc chắn có bị thiếu máu hay không là làm một loạt các xét nghiệm máu để xác định chính xác nồng độ sắt và các chất khác trong máu. Nếu bạn nghi ngờ thiếu máu, hãy đến gặp bác sĩ.
Triệu chứng phổ biến nhất của bệnh thiếu máu là mệt mỏi. Các triệu chứng phổ biến khác bao gồm:
• Da nhợt nhạt;
• Nhịp tim nhanh hoặc không đều;
• Hụt Hơi;
• Tưc ngực;
• Đau đầu.
Những người bị thiếu máu nhẹ có thể gặp ít hoặc không có triệu chứng. Một số dạng thiếu máu gây ra các triệu chứng cụ thể, bao gồm:
• Thiếu máu bất sản: Có thể gây sốt, nhiễm trùng thường xuyên và phát ban trên da.
• Thiếu máu do thiếu axit folic: Có thể gây khó chịu, tiêu chảy và chán ăn.
• Thiếu máu tan máu: Có thể vàng da, nước tiểu sẫm màu, sốt và đau bụng.
• Thiếu máu hồng cầu hình liềm: Có thể gây sưng đau ở bàn chân và bàn tay, cũng như mệt mỏi và vàng da.
Nguyên nhân gây thiếu máu
Cơ thể cần các tế bào hồng cầu để hoạt động, chúng mang hemoglobin – một loại protein phức tạp giúp liên kết các phân tử sắt. Các phân tử này có nhiệm vụ mang oxy từ phổi đến phần còn lại của cơ thể. Nhiều tình trạng sức khỏe khác nhau có thể dẫn đến lượng hồng cầu thấp do nhiều nguyên nhân như:
Thiếu máu do viêm
Một số bệnh như ung thư, HIV / AIDS, viêm khớp dạng thấp, bệnh thận, và các bệnh viêm cấp tính hoặc mãn tính khác có thể làm cản trở việc sản xuất các tế bào hồng cầu trong cơ thể.
Thiếu máu không tái tạo
Đây là một bệnh thiếu máu hiếm gặp, đe dọa tính mạng mà cơ thể không sản xuất đủ tế bào hồng cầu. Nguyên nhân của thiếu máu không tái tạo bao gồm nhiễm trùng, sử dụng một số loại thuốc, bệnh tự miễn dịch và tiếp xúc với hóa chất độc hại.
Thiếu máu bất sản
Một loạt các bệnh như bệnh bạch cầu và bệnh tủy có thể gây thiếu máu do ảnh hưởng đến việc sản xuất máu trong tủy xương. Ảnh hưởng của bệnh ung thư và các rối loạn giống như ung thư khác nhau, từ nhẹ đến đe dọa tính mạng.
Thiếu máu do thiếu sắt
Đây là loại thiếu máu phổ biến nhất do cơ thể thiếu sắt, tủy xương cần sắt để tạo ra hemoglobin. Điều này có nghĩa là nếu không có đủ sắt, cơ thể sẽ không thể sản xuất đủ hemoglobin cho các tế bào hồng cầu.
Loại thiếu máu này xảy ra ở phụ nữ mang thai hoặc bị mất máu thường xuyên, chẳng hạn như chu kỳ kinh nguyệt kéo dài, lở loét, ung thư và thường xuyên dùng một số loại thuốc giảm đau không kê đơn, đặc biệt là aspirin, có thể gây viêm niêm mạc dạ dày. dẫn đến mất máu.
Thiếu máu do thiếu vitamin
Bên cạnh sắt, cơ thể cần folate và vitamin B12 để tạo đủ tế bào hồng cầu khỏe mạnh. Chế độ ăn uống thiếu chất này và các chất dinh dưỡng quan trọng khác có thể làm giảm sản xuất hồng cầu.
Ngoài ra, một số bệnh nhân tiêu thụ đủ B12 không thể hấp thụ vitamin việc này có thể dẫn đến thiếu máu do thiếu vitamin, còn được gọi là thiếu máu ác tính.
Tan máu bẩm sinh
Đây là một bệnh huyết học di truyền liên quan đến sự bất thường của hemoglobin, một cấu trúc protein trong tế bào hồng cầu có chức năng vận chuyển oxy. Ở những người bị thiếu máu huyết tán, hồng cầu bị phá hủy quá mức dẫn đến thiếu máu.
Bệnh thiếu máu hồng cầu hình liềm
Thiếu máu hồng cầu hình liềm là một bệnh thiếu máu huyết tán di truyền và đôi khi nghiêm trọng hơn. Nguyên nhân là do một dạng hemoglobin bị khiếm khuyết khiến các tế bào hồng cầu có hình dạng lưỡi liềm bất thường. Những tế bào máu bất thường này chết sớm, dẫn đến tình trạng thiếu hụt hồng cầu mãn tính.
Đối tượng có nguy cơ thiếu máu
Các yếu tố nguy cơ gây bệnh của bệnh thiếu máu là:
• Chế độ dinh dưỡng hằng ngày không đầy đủ, thiếu sắt, vitamin B12.
• Rối loạn đường ruột: tình trạng này dẫn đến việc ruột non hấp thu kém chất dinh dưỡng gây thiếu máu.
• Phụ nữ trong thời kỳ kinh nguyệt có thể bị thiếu hồng cầu, dẫn đến thiếu máu.
• Phụ nữ trong thời kỳ mang thai có nguy cơ bị thiếu máu do thiếu sắt vì lượng sắt phải dự trữ cho lượng máu tăng để cung cấp huyết sắc tố cho thai nhi.
• Bệnh nhân mắc các bệnh mãn tính như ung thư, suy thận, suy gan cũng có nguy cơ thiếu máu.
• Tiền sử gia đình mắc các bệnh về máu di truyền cũng là một yếu tố nguy cơ của bệnh thiếu máu.
Các yếu tố khác như tiền sử nhiễm trùng, bệnh về máu, rối loạn tự miễn dịch, nghiện rượu, hóa chất độc hại và sử dụng thuốc cũng ảnh hưởng đến quá trình sản xuất hồng cầu, gây thiếu máu cho người bệnh.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ thiếu máu
Các yếu tố khiến cơ thể có nguy cơ thiếu máu bao gồm:
• Chế độ ăn uống thiếu một số vitamin và khoáng chất: Chế độ ăn uống thiếu sắt, vitamin B12 và folate làm tăng nguy cơ thiếu máu.
• Rối loạn đường ruột: ảnh hưởng đến sự hấp thụ chất dinh dưỡng ở ruột non, chẳng hạn như bệnh Crohn và bệnh celiac – khiến bạn có nguy cơ bị thiếu máu.
• Kinh nguyệt: Nhìn chung, phụ nữ tiền mãn kinh có nguy cơ thiếu máu do thiếu sắt cao hơn nam giới và phụ nữ sau mãn kinh. Kinh nguyệt làm mất đi lượng hồng cầu.
• Mang thai: Nếu bạn đang mang thai và không bổ sung vitamin tổng hợp có axit folic và sắt, nó sẽ làm tăng nguy cơ phát triển bệnh thiếu máu, một tình trạng vẫn tồn tại ngay cả sau khi sinh được gọi là thiếu máu sau sinh.
• Bệnh mãn tính: Bị ung thư, suy thận, tiểu đường hoặc một tình trạng mãn tính khác có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh thiếu máu và có thể dẫn đến sự thiếu hụt các tế bào hồng cầu. Mất máu chậm, mãn tính từ các vết loét trong cơ thể có thể làm cạn kiệt sắt trong cơ thể, dẫn đến thiếu máu do thiếu sắt.
• Tiền sử gia đình: Nếu gia đình bạn có tiền sử mắc bệnh thiếu máu di truyền, chẳng hạn như bệnh thiếu máu hồng cầu hình liềm, bạn cũng có thể có nguy cơ mắc bệnh.
• Các yếu tố khác: Tiền sử mắc một số bệnh nhiễm trùng, bệnh máu và rối loạn tự miễn dịch, Nghiện rượu, tiếp xúc với hóa chất độc hại và dùng một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến sản xuất hồng cầu và dẫn đến thiếu máu.
• Tuổi tác: Những bệnh nhân trên 65 tuổi có nguy cơ thiếu máu cao.
Biến chứng của thiếu máu
Nếu không được điều trị, thiếu máu có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe, chẳng hạn như:
- Mệt mỏi dai dẳng: Thiếu máu trầm trọng có thể khiến bạn mệt mỏi đến mức không thể hoàn thành các công việc hàng ngày.
- Biến chứng khi mang thai: Phụ nữ mang thai bị thiếu máu do thiếu folate có thể dễ bị các biến chứng, chẳng hạn như sinh non.
- Các vấn đề về tim: Thiếu máu có thể dẫn đến tim đập nhanh hoặc không đều (loạn nhịp tim). Khi bạn bị thiếu máu, tim của bạn phải bơm máu nhiều hơn để bù đắp lượng oxy thiếu hụt trong máu. Điều này có thể dẫn đến suy tim.
- Tử vong: Thiếu máu hồng cầu hình liềm có thể dẫn đến các biến chứng đe dọa tính mạng. Mất máu nhanh chóng dẫn đến thiếu máu cấp tính, nặng và có thể gây tử vong.
Các biện pháp chẩn đoán thiếu máu
Về mặt lâm sàng, bệnh thiếu máu được chẩn đoán dựa trên các dấu hiệu sau:
- Da nhợt nhạt, niêm mạc nhợt nhạt
- Ù tai, chóng mặt, choáng váng, ngất xỉu
- Chán ăn, rối loạn tiêu hóa
- Lo lắng, dễ mệt mỏi, nhịp tim nhanh
- Phụ nữ có thể không có kinh nguyệt
Về mặt khám lâm sàng, chẩn đoán thiếu máu dựa vào kết quả công thức máu, hàm lượng acid folic / hàm lượng ferritin / tủy đồ.
Công thức máu toàn bộ: Dựa vào nồng độ hemoglobin trong máu như sau:
- Thấp hơn 13g/dl (130 g/l) đối với nam giới.
- Thấp hơn 12g/dl (120 g/l) đối với nữ giới.
- Thấp hơn 11 g/dl (110g/l) đối với người lớn tuổi.
Hàm lượng Ferritin giảm
Giảm nồng độ axit folic hoặc vitamin B12
Tủy giảm
Phòng ngừa bệnh thiếu máu
Để phòng ngừa tình trạng thiếu máu, chúng ta nên:
- Ăn uống hợp vệ sinh và khoa học. Khẩu phần ăn phải có đầy đủ các chất, hợp khẩu vị, hạn chế các gia vị nhân tạo, hương liệu và dầu mỡ.
- Chế độ sinh hoạt làm việc cân đối kết hợp rèn luyện nâng cao sức khỏe.
- Phụ nữ cần lưu ý đến chu kỳ kinh nguyệt của mình, bổ sung thêm sắt uống và ăn nhiều thức ăn có chứa nhiều sắt khi cơ thể thiếu sắt.
- Lắng nghe cơ thể và phát hiện kịp thời các dấu hiệu nghi ngờ thiếu máu cũng như các yếu tố nguy cơ thiếu máu.
- Khám sức khỏe ít nhất 1 lần/năm để phát hiện bệnh sớm nhất có thể.
Phương pháp điều trị bệnh thiếu máu
Khi phát hiện ra bệnh thiếu máu, người bệnh sẽ được điều trị sớm và trên thực tế, việc điều trị khá đơn giản và hiệu quả. Bạn có thể bổ sung sắt hàng ngày hoặc tăng cường ăn các loại thực phẩm giàu sắt như gan, đậu, các loại hạt, trái cây sấy khô, ngũ cốc nguyên hạt, cá, thịt gia cầm và các loại rau lá xanh. .
Bổ sung quá nhiều sắt cho cơ thể cũng không tốt vì dẫn đến tình trạng thừa sắt. Vì vậy, đừng bao giờ bắt đầu bổ sung sắt mà không hỏi ý kiến bác sĩ. Mặc dù bổ sung sắt có thể tăng cường lượng sắt trong cơ thể một cách nhanh chóng nhưng bạn cũng cần phải tiến hành cẩn thận.
Bệnh thiếu máu nên ăn gì, kiêng gì?
Một chế độ ăn uống lành mạnh là điều kiện tiên quyết đối với bất kỳ bệnh nhân thiếu máu nào. Chế độ ăn thiếu máu bao gồm các loại thực phẩm giàu vitamin B12, axit folic, vitamin C và sắt.
Dưới đây là một số loại thực phẩm dễ tìm sẽ giúp bạn thoát khỏi tình trạng thiếu máu.
Thiếu máu nên ăn gì?
Rau chân vịt
Rau bina là một loại rau lá xanh rất phổ biến giúp ngăn ngừa bệnh thiếu máu. Rau bina rất giàu canxi, vitamin A, B9, E và C, sắt, chất xơ và beta carotene. Nghiên cứu cho thấy nửa chén rau bina luộc chứa 3,2 mg sắt và chiếm khoảng 20% nhu cầu sắt của phụ nữ. Vì vậy, rau chân vịt nên được đưa vào chế độ ăn hàng ngày.
Củ cải đường
Củ cải đường được biết đến như một loại rau rất hữu hiệu trong việc chống lại bệnh thiếu máu. Loại rau củ này chứa nhiều chất sắt, giúp sửa chữa và kích hoạt lại các tế bào hồng cầu. Một khi các tế bào hồng cầu được kích hoạt, lượng oxy cung cấp cho tất cả các bộ phận của cơ thể sẽ tăng lên. Bổ sung củ cải đường trong bữa ăn hàng ngày sẽ giúp bạn dễ dàng chống lại bệnh thiếu máu.
Thịt đỏ
Sắt có nhiều trong thịt cừu, thịt bò và các loại thịt đỏ khác. Những loại thịt này chứa phức hợp heme-sắt, dễ được cơ thể hấp thụ. Nó cũng là một nguồn tuyệt vời của vitamin B12. Người ta nói rằng gan bò có hơn 600% nhu cầu sắt hàng ngày.
Bơ đậu phộng
Bơ đậu phộng là một nguồn giàu chất sắt. Bạn nên sử dụng bơ đậu phộng trong bữa ăn hàng ngày. Nếu không thích mùi vị của bơ đậu phộng, bạn có thể ăn đậu phộng rang hàng ngày để chống thiếu máu. Hai thìa bơ đậu phộng chứa 0,6 mg sắt.
Cà chua
Vitamin C là thành phần chính trong cà chua cùng với lycopene. Vitamin C trong cà chua giúp hấp thụ chất sắt dễ dàng. Cà chua cũng rất giàu beta carotene và vitamin E, do đó có lợi cho sức khỏe của tóc và da.
Trứng
Trứng là nguồn cung cấp protein dồi dào và chứa nhiều chất chống oxy hóa nên sẽ hỗ trợ quá trình lưu trữ vitamin trong cơ thể khi bị thiếu máu. Một quả trứng lớn chứa 1 mg sắt, vì vậy ăn một quả trứng mỗi ngày sẽ giúp cơ thể bạn không bị thiếu máu.
Trái thạch lựu
Lựu là một trong những loại trái cây phổ biến giàu sắt và vitamin C. Ăn lựu giúp cải thiện lưu lượng máu trong cơ thể và lựu cũng rất hiệu quả trong việc điều trị các triệu chứng thiếu máu như suy nhược, chóng mặt, mệt mỏi và thậm chí là mất thính lực.
Đậu nành
Đậu nành là một nguồn tuyệt vời của sắt và vitamin. Đậu nành được coi là “hạt cà phê” có chứa hàm lượng sắt cao. Đậu nành là một loại thực phẩm ít chất béo và giàu protein giúp chống lại bệnh thiếu máu.
Cá
Cá cũng sẽ giúp ngăn ngừa bệnh thiếu máu vì nó có chứa sắt. Một số loại cá béo thông thường như cá hồi và cá ngừ cũng như các loại thực phẩm biển khác như hàu và sò rất giàu chất sắt. Người ta nói rằng hàu Thái Bình Dương chứa 7,2 mg sắt trên 100 gam thịt hàu.
Mật ong
Mật ong rất tốt cho cơ thể và cũng rất giàu chất sắt. Cơ thể bạn sẽ dung nạp khoảng 0,42 mg sắt trong 100 gam mật ong. Hơn nữa, mật ong cũng chứa đồng và magiê, giúp tăng lượng hemoglobin trong cơ thể bạn.
Tất nhiên, song song với chế độ ăn uống thực phẩm bổ máu hàng ngày, bạn cũng nên kiểm tra định kỳ công thức máu, đặc biệt là các thông số liên quan đến Hemoglobin để xác định mình có bị thiếu máu hay không? Nếu bạn bị thiếu máu, bác sĩ sẽ giúp bạn tìm ra nguyên nhân và điều trị kịp thời.
Thiếu máu nên kiêng ăn gì?
Việc kiêng cữ vừa giúp điều trị nhanh tình trạng thiếu máu có kết quả tốt vừa giúp trẻ tránh được tình trạng thiếu máu trở lại.
- Tránh thức ăn và đồ uống có chứa Tannin
- Tránh thực phẩm chứa Gluten
- Tránh thực phẩm giàu Phytates
- Hạn chế thực phẩm chứa Canxi
- Tránh thực phẩm có chứa axit oxalic
- Rượu
Ngoài việc tránh các thực phẩm làm giảm hấp thu sắt, việc bổ sung sắt từ thực phẩm là cần thiết.
Tóm lại, để duy trì sự cân bằng sắt trong cơ thể, lượng sắt hấp thụ cần tương đương với lượng mất đi. Sắt bị mất qua phân, da, nước tiểu, mồ hôi, tóc và móng tay. Ở trẻ em rất dễ bị mất sắt do mắc bệnh giun móc, hoặc xuất huyết tiêu hóa… Ở phụ nữ, sắt cũng bị mất trong thời kỳ kinh nguyệt nên phụ nữ cần bổ sung nhiều sắt hơn nam giới.
Vì vậy, điều quan trọng là phải lên kế hoạch ăn uống lành mạnh, hạn chế các thực phẩm cản trở hấp thu sắt và tăng cường bổ sung sắt. Ngoài ra, đừng quên bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin C vào chế độ ăn của trẻ để giúp hấp thu chất sắt dễ dàng hơn.
Nếu tình trạng thiếu máu kèm theo một số triệu chứng khác, bạn nên đi khám để được bác sĩ tư vấn.
** Lưu ý: Thông tin cung cấp trong bài viết của Nhà thuốc AZ chúng tôi chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hay điều trị bệnh. Người bệnh không được tự ý mua thuốc về điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh, người bệnh cần đến bệnh viện để được bác sĩ trực tiếp thăm khám, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý cũng như kê đơn thuốc hiệu quả tốt nhất.
Bài viết trên Nhà thuốc AZ xin cung cấp toàn bộ các thông tin liên quan đến Bệnh thiếu máu. Mọi thông tin thắc mắc vui lòng liên hệ đến SDT 0929.620.660 để được tư vấn và hỗ trợ hoặc truy cập NhathuocAZ.com.vn để biết thêm chi tiết.
