Bệnh sốt rét triệu chứng là gì
Bệnh sốt rét triệu chứng là gì Hãy cùng nhathuocaz giải đáp thắc mắc của các bạn trong bài viết dưới đây của chúng tôi nhé
Bệnh sốt rét là gì
Sốt rét là một bệnh do ký sinh trùng Plasmodium gây ra, thường xuất hiện với các triệu chứng như đau đầu, sốt, cảm giác lạnh run và có thể dẫn đến tình trạng nguy hiểm tử vong. Người mắc bệnh thường phải trải qua khoảng 10-15 ngày từ lúc bị muỗi Anopheles đốt đến khi phát hiện các triệu chứng. Bệnh có khả năng lây truyền qua đường truyền máu, từ mẹ sang con, thông qua việc sử dụng chung bơm kim tiêm nhiễm máu có chứa ký sinh trùng gây sốt rét hoặc thông qua muỗi đốt. (1)
Nguyên nhân gây bệnh sốt rét
Nguyên nhân gây bệnh Sốt rét là do ký sinh trùng thuộc chi Plasmodium, trong số đó có năm loài chủ yếu là Plasmodium falciparum, Plasmodium malariae, Plasmodium ovale, Plasmodium vivax, và Plasmodium knowlesi. Plasmodium falciparum và Plasmodium vivax được xem là nguy hiểm nhất, trong khi Plasmodium ovale và Plasmodium malariae thường gây bệnh nhẹ hơn. Plasmodium knowlesi, phổ biến ở Đông Nam Á, gây sốt rét ở khỉ và có thể gây bệnh nặng ở người.
Ký sinh trùng sốt rét không tồn tại ngoài môi trường cơ thể người và muỗi truyền bệnh. Muỗi Anopheles được xác định là trung gian chủ yếu trong quá trình lây truyền bệnh. Trên thế giới có khoảng 422 loài muỗi Anopheles, nhưng chỉ có khoảng 70 loài có khả năng truyền bệnh sốt rét, và trong số đó, chỉ có khoảng 40 loài được xem là muỗi chính truyền bệnh. Tại Việt Nam, có 15 loài muỗi Anopheles truyền bệnh, trong đó 3 loài chính là Anopheles minimus, Anopheles dirus và Anopheles epiroticus.
Bệnh sốt rét phát triển quanh năm, đặc biệt cao vào đầu và cuối mùa mưa ở các tỉnh rừng núi phía Bắc, trong khi ở miền Trung, Tây Nguyên và Đông Nam Bộ, bệnh sốt rét thường cao suốt mùa mưa.
Muỗi Anopheles đói máu từ người nhiễm bệnh, kết hợp giao bào trong dạ dày muỗi, và sau đó thoa trùng phát triển trong kén. Khi kén vỡ, thoa trùng được giải phóng và di chuyển lên tập trung trong tuyến nước bọt của muỗi. Ký sinh trùng hoàn thành chu kỳ phát triển hữu tính trong muỗi, có thể truyền bệnh cho người bệnh khi muỗi hút máu. Muỗi có thể sống được khoảng 4 tuần ở nhiệt độ môi trường từ 20-30°C.
Người là nguồn lây truyền duy nhất của ký sinh trùng sốt rét. Thời kỳ lây truyền từ cơn sốt đầu tiên đến khi xuất hiện giao bào trong máu dao động từ 2-3 ngày (Plasmodium vivax, Plasmodium malariae, Plasmodium ovale) đến 7-10 ngày (Plasmodium falciparum). Bệnh nhân vẫn có thể lây truyền khi còn giao bào trong máu.
Người bệnh không được điều trị hoặc điều trị không triệt để có thể là nguồn lây truyền cho muỗi trong thời gian dài, với khoảng 3 năm đối với Plasmodium malariae, 2 năm đối với Plasmodium vivax và 1 năm đối với Plasmodium falciparum. Máu nhiễm ký sinh trùng sốt rét cũng có thể truyền bệnh trong ít nhất 1 tháng.
Bệnh sốt rét triệu chứng là gì
Thời gian ủ bệnh của sốt rét, tính từ khi bị muỗi nhiễm ký sinh trùng đốt, thay đổi tuỳ theo loại ký sinh trùng:
– Nhiễm Plasmodium falciparum: từ 9 – 14 ngày, trung bình khoảng 12 ngày.
– Nhiễm Plasmodium vivax: từ 12 – 17 ngày, trung bình khoảng 14 ngày.
– Nhiễm Plasmodium malariae: từ 20 ngày đến nhiều tháng.
– Nhiễm Plasmodium ovale: từ 11 ngày đến 10 tháng.
Trong trường hợp nhiễm sốt rét qua đường truyền máu, thời gian ủ bệnh phụ thuộc vào số lượng ký sinh trùng trong máu truyền vào, nhưng nói chung, thời gian này ngắn chỉ trong vài ngày.
Tổ chức Y tế Thế giới phân loại bệnh sốt rét ở Việt Nam thành hai mức độ lâm sàng:
1. Sốt rét thông thường hoặc sốt rét chưa có biến chứng.
2. Sốt rét ác tính hoặc sốt rét có biến chứng.
Dấu hiệu sốt rét khác nhau tùy theo thể lâm sàng. Các dạng sốt và dấu hiệu chính bao gồm:
Dấu hiệu sốt rét thông thường:
– Cơn sốt sơ nhiễm: Sốt đầu tiên thường không điển hình, cao và liên tục trong vài ngày.
– Cơn sốt điển hình: Chia thành 3 giai đoạn – rét run, sốt nóng, và vã mồ hôi.
– Cơn sốt thể cụt: Sốt không thành cơn, chỉ có rét run, kéo dài khoảng 1-2 giờ.
– Thể ký sinh trùng lạnh: Xét nghiệm máu có ký sinh trùng nhưng không có sốt.
Chu kỳ của cơn sốt khác nhau tùy loại ký sinh trùng:
– Sốt do Plasmodium falciparum: Sốt hàng ngày, có tính chất cơn sốt nặng và có thể gây tử vong.
– Sốt do Plasmodium vivax: Thường sốt cách nhật (1 cơn sốt mỗi ngày).
– Sốt do Plasmodium malariae và Plasmodium ovale: Sốt cách nhật hoặc sốt 3 ngày 1 cơn.
Dấu hiệu sốt rét ác tính:
– Thể não (chiếm 80-95% sốt rét ác tính): Rối loạn ý thức, sốt cao, mất ngủ, nhức đầu, nôn, tiêu chảy.
– Hội chứng tâm thần: Hôn mê, co giật, rối loạn cơ vòng, đồng tử dãn.
– Các dấu hiệu khác: Rối loạn hô hấp, suy thận, tiểu ít hoặc vô niệu, xuất huyết, vàng da, và nhiều triệu chứng khác.
Sốt rét ở phụ nữ có thai:
– Có thể gây sốt rét ác tính, sảy thai, thai chết lưu, hoặc sinh non.
Sốt rét ở trẻ em:
– Trẻ trên 6 tháng tuổi dễ mắc sốt rét, với tỷ lệ tử vong cao.
Cuối cùng, bệnh sốt rét lây truyền qua đường máu, có thể xảy ra khi muỗi truyền, khi truyền má
u có ký sinh trùng sốt rét, qua nhau thai bị tổn thương, hoặc do tiêm chích sử dụng chung bơm kim tiêm dính máu nhiễm ký sinh trùng.
Các biện pháp phòng bệnh sốt rét
Tuyên truyền và giáo dục về phòng chống sốt rét đặt một số biện pháp quan trọng như sau:
1. Điều trị sớm khi bị sốt: Khi xuất hiện triệu chứng sốt, người bệnh cần đến cơ sở y tế để được khám và điều trị.
2. Sử dụng màn ngủ: Ngủ dưới màn là biện pháp quan trọng, không chỉ khi ở nhà mà còn khi ở nương rẫy hoặc ngủ trong rừng.
3. Phòng chống muỗi truyền bệnh:
– Diệt muỗi bằng cách phun tồn lưu hóa chất mặt trong tường và tẩm màn bằng hóa chất diệt muỗi mỗi năm một lần, đặc biệt vào trước mùa mưa.
– Sử dụng kem chống muỗi.
– Phát quang bụi rậm, làm thoáng mặt nước bằng cách khơi thông cống rãnh quanh nhà.
– Xa rừng và nguồn nước, đặc biệt vào buổi tối, nên mặc quần áo dài để bảo vệ cơ thể khỏi muỗi.
4. Hạn chế bọ gậy: Khơi thông dòng chảy, vớt rong rêu để làm thoáng mặt nước và giảm số muỗi.
5. Uống thuốc dự phòng: Trong những vùng có sự lưu hành nặng của sốt rét, người ta thường khuyến khích uống thuốc dự phòng. Tuy nhiên, ở Việt Nam với tình hình giảm mạnh của bệnh sốt rét, chủ trương chính là cung cấp thuốc để tự điều trị khi đã mắc bệnh, không phải uống thuốc dự phòng.
6. An toàn truyền máu: Trong quá trình truyền máu, đặc biệt là đối với những người có tiền sử sốt rét hoặc đã sống trong vùng có sự lưu hành của bệnh, cần thực hiện các biện pháp an toàn trong quá trình truyền máu để ngăn chặn sự lây lan của ký sinh trùng sốt rét.
Nguồn: Tham khảo Internet
Thông tin cần tư vấn liên hệ 0929 620 660 hoặc truy cập nhathuocaz.com.vn để được hỗ trợ.
DS Phan Văn Tuấn
Tốt nghiệp trường cao đẳng dược Hà Nội năm 2019 Tốt nghiệp loại: Khá Trải qua quá trình học tập, đào tạo tại môi trường chuyên ngiệp về dược và quá trình làm việc tại nhà thuốc dược sĩ Phan Văn Tuấn đã được bổ xung nhiều kiến thức chuyên môn và kinh nghiệp thực tế trong điều trị các bệnh chuyên khoa.
Xem bài đăng
