Xét nghiệm HBsAg chính là một trong những phương pháp quan trọng để chẩn đoán chính xác về khả năng mắc bệnh viêm gan B. Viêm gan B là một loại bệnh nhiễm trùng do vi rút tấn công gan và có thể gây ra viêm gan cấp tính và mãn tính, ước tính có đến khoảng gần 1/3 dân số thế giới mắc bệnh và tỉ lệ mắc nhiều nhất tại các nước đang phát triển. Nhiễm virus viêm gan B mạn tính cũng là nguyên nhân chính gây bệnh gan ở Việt Nam như xơ gan và ung thư gan. Việt Nam là nước có tỷ lệ mắc viêm gan B khá cao; ước tính có đến khoảng 8,6 triệu người nhiễm virus viêm gan B. Tỷ lệ nhiễm virus viêm gan B mạn tính được ước tính khoảng 12,3% ở nam giới và 8,8% ở phụ nữ. Bệnh viêm gan B lây truyền qua tiếp xúc với máu hoặc các chất dịch khác của cơ thể người bị nhiễm bệnh, đặc biệt là từ mẹ sang con.
Xét nghiệm máu Marker viêm gan B và đặc biệt là xét nghiệm HBsAg là một trong các phương pháp quan trọng để đánh giá cơ thể chúng ta có đang tồn tại mầm virus HBV hay không. Và bài viết sau đây sẽ giải đáp các thắc mắc về vấn đề chỉ số HBsAg.
Xét nghiệm HBsAg là gì?
HBsAg là viết tắt của Hepatitis B surface Antigen – một kháng nguyên bề mặt của siêu vi B. Đây là một trong những kháng nguyên của virus viêm gan B do Blumberg tìm thấy được trong huyết thanh người. Xét nghiệm HBsAg là một trong 5 hạng mục cơ bản của việc xét nghiệm viêm gan B. Kết quả thu được từ xét nghiệm máu sẽ cho biết được người tham gia kiểm tra có nhiễm siêu vi B hay không.
Chỉ số HBsAg có thể tìm thấy được trong máu sau khoảng 10 tuần kể từ ngày phơi nhiễm (tiếp xúc cấp) virus HBV. Xét nghiệm HBsAg bao gồm xét nghiệm định tính cùng định lượng trong đó:
- Xét nghiệm định tính HBsAg sẽ cho biết người thực hiện xét nghiệm có tồn tại mầm virus HBV hay không. Nếu kết quả sét nghiệm HBsAg dương tính (+), tức là đối tượng đã mắc phải viêm gan B. Ngược lại, xét nghiệm HBsAg âm tính (-), có nghĩa là đối tượng chưa bị virus viêm gan B tấn công.
- Xét nghiệm định lượng HBsAg sẽ cho biết nồng độ của kháng nguyên virus có trong máu giúp bác sĩ dễ dàng theo dõi và điều trị.
HBsAg test nhanh là gì?
Để biết được kết quả xét nghiệm viêm gan B là âm tính hoặc dương tính thì bạn thường phải đợi khá lâu. Để giúp xác định nhanh chóng rằng bạn có mắc viêm gan B hay không, hiện nay kit test nhanh viêm gan B đã được ra đời giúp thuận tiện hơn trong cách sử dụng. Kit test nhanh viêm gan B (HBsAg) là một dụng cụ xét nghiệm sắc ký miễn dịch định tính phát hiện về sự có mặt của kháng nguyên virus Viêm gan B trong huyết thanh hoặc huyết tương.
Thanh test nhanh viêm gan B có mục đích để xác định sắc ký miễn dịch định tính phát của kháng nguyên virus viêm gan B trong huyết tương hoặc huyết thanh của cơ thể. Thanh được gọi là kit thử chẩn đoán viêm gan B HBsAg.
Nguyên lý hoạt động của bộ kit test nhanh viêm gan B
Kit thử chẩn đoán Viêm gan B (HBsAg) là một dụng cụ xét nghiệm sắc ký miễn dịch định tính thông qua phương pháp dòng chảy một chiều để phát hiện sự có mặt kháng nguyên virus Viêm gan B ở trong huyết thanh hoặc huyết tương. Màng kit thử sẽ được phủ một lớp kháng thể kháng HBsAg ở vùng kết quả.
Trong khi làm xét nghiệm, mẫu huyết thanh hoặc huyết tương phản ứng với những phần tử mang theo kháng thể kháng HBsAg. Hỗn hợp tạo thành sẽ thấm theo màng di chuyển hướng lên nhờ các mao dẫn, gặp sau đó phản ứng kết tủa màu với các kháng thể kháng HBsAg trên lớp màng rồi tạo ra vạch màu. Sự có mặt của vạch màu tại vùng kết quả trên kit thử sẽ cho biết kết quả dương tính, ngược lại trong những trường hợp không có vạch màu là kết quả âm tính. để kiểm tra quy trình thao tác xét nghiệm, một vạch màu luôn xuất hiện tại vùng chứng (còn gọi là vạch chứng). để khẳng định lượng mẫu đã đủ và lớp màng thấm tốt.
Cách dùng kit test nhanh viêm gan B
Để làm xét nghiệm viêm gan B với que thử nhanh các bạn cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng để có được hiệu quả tốt nhất. những bước thực hiện thử bằng kit test nhanh viêm gan B như dưới đây:
Lấy bộ thử ra khỏi túi sau đó thử càng nhanh càng tốt. Nên làm xét nghiệm trong vòng khoảng 1 giờ từ khi mở túi.
Cầm kit thử theo hướng mũi tên chỉ hướng xuống và nhúng trực tiếp que thử xuống mẫu phẩm trong ống nghiệm sau đó để khoảng 15 đến 20 phút rồi lấy ra và đọc kết quả.
Trên bao bì sản phẩm đã ghi rõ cách đọc kết quả âm tính hoặc dương tính với virus viêm gan B cho các bạn. Nếu dương tính thì sẽ có sự xuất hiện 2 vạch đỏ rõ rệt, âm tính sẽ chỉ xuất hiện một vạch chứng và không có vạch kết quả (T).
Những lưu ý khi sử dụng thanh test nhanh viêm gan B
Chú ý bảo quản đúng theo quy định là trong phòng làm lạnh hoặc nơi có nhiệt độ từ 2-30 độ C.
chú ý hạn dùng của thanh test nhanh trước khi mở túi.
Khi thử cần chú ý mặc đồ bảo hộ và đeo găng tay đầy đủ để tránh các hậu quả xấu nhất có thể xảy ra.
Tuân thủ các quy định tiêu hủy mẫu phẩm để đảm bảo mức độ an toàn, vì mẫu phẩu có chứa nguy cơ lây nhiễm bệnh.
Biện pháp này chỉ có thể test nhanh bạn có mắc viêm gan B hay không, chứ không thể cung cấp được cho bạn chi tiết về số liệu của các chỉ số khác có liên quan đến viêm gan B mạn tính hoặc cấp tính.
Không ăn hoặc uống, hút thuốc lá quanh khu vực đang làm xét nghiệm.
Những hạn chế của xét nghiệm test nhanh viêm gan B
Test nhanh viêm gan B chỉ có thể sử dụng cho mục đích chẩn đoán bệnh. Kit thử sử dụng để phát hiện HBsAg trong huyết thanh hoặc trong huyết tương. Vì vậy kit thử này không thể dùng xét nghiệm định lượng giá trị cùng tốc độ tăng lên của nồng độ HBsAg.
Kit test nhanh viêm gan B chỉ có thể phát hiện sự có mặt của kháng nguyên bề mặt virus viêm gan B có trong mẫu phẩm mà không được dùng như là phương pháp duy nhất cho khám bệnh viêm gan B do virus.
Cũng như tất cả các loại xét nghiệm chẩn đoán bệnh, cần phải tư vấn với bác sĩ tất cả các kết quả xét nghiệm cùng với những triệu chứng lâm sàng khác.
Kit test nhanh viêm gan B (HBsAg) không có khả năng phát hiện ra HBsAg khi nồng độ HBsAg trong mẫu phẩm nhỏ hơn 1ng/mL. Nếu như kết quả xét nghiệm là âm tính mà các triệu chứng lâm sàng vẫn còn tồn tại, cần phải làm thêm những xét nghiệm bằng các phương pháp khác. Do đó, kết quả xét nghiệm âm tính không phải bao giờ cũng có thể loại trừ được khả năng đã bị lây nhiễm virus viêm gan B.
Chỉ số HBsAg bao nhiêu là an toàn?
Những phương pháp xét nghiệm HBsAg thực hiện trên máy tự động thì chỉ số HBsAg sẽ được thể hiện bằng các con số. Sau đó được đem so sánh, đối chiếu với giá trị ngưỡng chuẩn (giá trị 1.0 SO hoặc COI). Cụ thể như
Trường hợp chỉ số HBsAg nhỏ hơn 1.0 SO hay thấp hơn so với chuẩn giá trị COI thì được xác nhận là âm tính và được coi là bình thường. Người làm xét nghiệm nếu chưa được tiêm phòng viêm gan B thì cần nhanh chóng tiêm phòng để ngăn chặn nguy cơ nhiễm bệnh trong tương lai.
Trường hợp HBsAg có nồng độ lớn hơn 1.0 SO hay trên cả giá trị COI thì sẽ được xác nhận là dương tính với viêm gan B. Người bệnh khi đó được chỉ định thực hiện thêm một số các xét nghiệm khác như: HBeAg, HBV-DNA, HBeAb và men gan… để giúp bác sĩ có thể dễ dàng theo dõi tiến trình bệnh. Đồng thời nên khuyên bạn bè và người thân, những người có nguy cơ lây nhiễm cao đi xét nghiệm HBsAg và có những biện pháp phòng tránh lây lan
Xét nghiệm HBsAg dương tính
Xét nghiệm HBsAg dương tính hay (+) nghĩa là trong huyết thanh của bệnh nhân đang có kháng nguyên này. Điều này tương đương với việc người bệnh đã từng hoặc đang bị nhiễm virus viêm gan B.
Thời gian ủ bệnh của những người nhiễm virus viêm gan B dao động khoảng từ 45- 160 ngày, trung bình trong khoảng 120 ngày. Trong trường hợp nbệnh nhân có hệ miễn dịch tốt thì HBsAg sẽ giảm dần rồi biến mất sau khoảng 4 – 6 tháng. Khi đó, cơ thể chúng ta hoàn toàn khỏi bệnh và sẽ có miễn nhiễm suốt đời với viêm gan B không cần phải tiêm ngừa. Nhưng ngược lại, với những người bệnh có hệ miễn dịch kém thì HbsAg có thể sẽ không mất đi mà tiếp tục phát triển sau khoảng 6 tháng. khi đó, bệnh nhân đã nhiễm siêu vi B mạn tính.
Chỉ có khoảng từ 10 – 15% người xét nghiệm HBsAg (+) rơi vào các trường hợp mang mầm bệnh mãn tính. Trong đại đa số trường hợp khác, viêm gan B sẽ có thể tự khỏi mà không cần điều trị đáng kể. Trong số những người bệnh mang mầm bệnh viêm gan B mạn tính cũng chỉ có một số ít chuyển thành xơ gan, viêm gan mạn hoặc ung thư gan. Do đó, người bệnh không nên quá mức lo lắng.
Xét nghiệm HBsAg âm tính
Xét nghiệm HBsAg âm tính có nghĩa là bạn không bị nhiễm virus Viêm gan B. Tuy nhiên, điều đó cũng không có nghĩa là bạn có thể hoàn toàn chủ quan mà thay vào đó, bạn cùng gia đình nên thực hiện việc tiêm vacxin để ngăn ngừa nguy cơ nhiễm bệnh.
Cần làm gì sau khi xét nghiệm HBsAg dương tính?
- Tuy rằng có thể dựa vào chỉ số HBsAg để xác định được bản thân có nhiễm virus viêm gan B hay là không nhưng để biết chính xác tình trạng hoạt động của virus cùng mức độ lây lan như thế nào,… thì bệnh nhân cần phải làm thêm các xét nghiệm HBeAg, đếm tải lượng HBV DNA và siêu âm cùng đánh giá chức năng gan… Việc này góp phần giúp bác sĩ đánh giá tổng quan về mức độ tổn thương gan của bệnh nhân để có các biện pháp điều trị kịp thời.
- Khi được chẩn đoán là nhiễm viêm gan B, bệnh nhân cần ý thức được mức độ nguy hiểm của căn bệnh này, thực hiện những biện pháp an toàn, tránh lây nhiễm virus cho mọi người xung quanh. Bên cạnh đó, người bệnh nên thực hiện xét nghiệm và tái khám định kỳ để biết được tình trạng bệnh cùng nhận được tư vấn có nên điều trị bệnh hay không của bác sĩ điều trị để tránh những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.
- Mục đích của việc điều trị bệnh viêm gan B mạn tính là loại bỏ hoàn toàn những virus gây bệnh ra khỏi cơ thể. Tuy nhiên, việc này sẽ rất khó thực hiện vì cần áp dụng nhiều phác đồ điều trị tốn kém trong khi đó hiệu quả chỉ đạt khoảng 25 – 40%. Vì vậy, việc điều trị virus viêm gan B chủ yếu là sẽ ức chế sự nhân lên của virus và không cho chúng phát triển gây ra tổn hại các tế bào gan lành. cùng với đó, trong suốt quá trình điều trị, bệnh nhân cần áp dụng một chế độ ăn uống và nghỉ ngơi khoa học, tránh sử dụng các hóa chất gây hại cho gan như các loại thuốc giảm đau,rượu, bia,… để đạt hiệu quả trị bệnh tối đa.
Thuốc điều trị viêm gan B
Xét nghiệm HbsAg là một cơ sở góp phần giúp bác sĩ kết luận một người có bị viêm gan B hay không. Nếu bạn xác định HBsAg dương tính cũng không nên quá lo lắng và hãy thực hiện theo đúng phác đồ điều trị, tuân thủ theo sự chỉ định hướng dẫn của bác sĩ thì bệnh sẽ có thể khỏi. Sau đây nhà thuốc AZ xin giới thiếu tới các bạn các loại thuốc khá được ưa chuộng sử dụng trong điều trị viêm gan B:
Điều trị viêm gan B bằng thuốc Hepariv
Thuốc Hepariv được sản xuất bới Atra Pharmaceuticals Limited ở Ấn Độ
Thuốc Hepariv với hoạt chất chính là Entecavire là một loại thuốc chống virus được dùng trong điều trị nhiễm virus viêm gan B. Thuốc Hepariv thông qua việc ngăn chặn ezyme sao chép ngược để ngăn chặn virus viêm gan B nhân lên.
Điều trị viêm gan B bằng thuốc Baraclude
Thuốc Baraclude sản xuất bới Công ty TNHH DKSH tại Việt Nam.
Thuốc Baraclude có hoạt chất chính là Entercavir là loại thuốc ức chế DNA của siêu vi B có hiệu quả cao góp phần giảm lượng HBV trong cơ thể và giảm khả năng nhân lên của HBV.
Điều trị viêm gan B bằng thuốc Entercavir Stella
Thuốc Entercavir Stella sản xuất bởi Công ty TNHH Liên doanh Stellapharm – Việt Nam
Thuốc Entercavir Stella có công dụng trong điều trị bệnh virus viêm gan B mạn tính ở người lớn, hoạt động sao chép của virus tăng hay có sự tăng cao kéo dài các aminotransferase trong huyết thanh (ALT hay AST) hay có bệnh dạng hoạt động về mô (viêm hoặc xơ hóa).
Điều trị viêm gan B bằng thuốc Fedovir 0.5mg
Thuốc Fedovir 0.5mg sản xuất bởi Công ty cổ phần dược liệu Trung ương 2
Thuốc Fedovir 0.5mg sử dụng trong điều trị nhiễm virus viêm gan B mạn tính (HBV) cho người lớn sơ gan còn bù và có bằng chứng về hoạt động sao chép của virus, có nồng độ ALT tăng cao kéo dài và bằng chứng tiến triển viêm gan hay sơ gan.
Điều trị viêm gan B bằng thuốc Barcavir 0.5 mg
Thuốc Barcavir 0.5 mg sản xuất bởi Incepta Pharmaceutical, Ltd – Banglades
Thuốc Barcavir 0.5 mg có thành phần hoạt chất chính là Entecavir dùng trong điều trị viêm gan B mạn tính ở người trưởng thành bệnh gan còn bù có bằng chứng về hoạt động sao chép của virus, có sự tăng cao kéo dài các trị số enzym gan và có biểu hiện bệnh về mặt mô học, kể cả trường hợp đề kháng với lamivudin.
