Ung thư là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầ trên thế giới. Tỷ lệ mắc bệnh ung thư ngày càng tăng và thời điểm mắc bệnh cũng gày càng trẻ hoá. Nguyên nhân của thực tế này bắt nguồn từ lối sống không lành mạnh, chế độ dinh dưỡng không hợp lý. Kiểm soát thực đơn ăn uống sẽ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh đến 30-35%. Việc nắm rõ những thực thẩm nguy cơ gây ung thư cao đóng vai trò quan trọng trong việc tầm soát ung thư chủ động.
Thực phẩm ảnh hưởng thế nào đến bệnh ung thư?
35% nguyên nhân gây ung thư bắt nguồn từ yếu tố dinh dưỡng, cụ thể bao gồm cách chế biến, bảo quản, cách hấp thụ vào cơ thể,…Một số bệnh ung thư liên quan trực tiếp đến thực phẩm có thể kể đến như; Ung thư dạ dày, ung thư đại tràng, ung thư gan, ung thư vú, ung thư nội tiết, ung thư thực quản,…Mặc dù không phải phương thuốc chữa bệnh ung thư nhưng tránh xa những thực phẩm nguy cơ gây ung thư cao có thể giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh này.
Lý do thực phẩm có thể là tác nhân gây ung thư
Chế độ ăn ít năng lượng, thiếu chất xơ hoặc sử dụng thực phẩm một cách thiếu khoa học là nguyên nhân tăng nguy cơ phát triển ung thư. Trong số đó có một số thực phẩm nguy cơ gây ung thư cao
Chất phụ gia
Việc dử dụng một số phẩm màu thực phẩm để tạo màu kích thích thị giác với người dùng có thể gây ra ung thư gan. Ngoài ra, các loại thực phẩm có thành phần thuốc trừ sâu chưa được loại bỏ hoàn toàn gia tăng nguy cơ mắc ung thư.
Thực phẩm chứa nitrat
Các sản phẩm quen thuộc tại các siêu thị như thịt nguội, thịt ngâm muối có thể tăng khả năng gây ung thư, Khi tiêu thụ với liều lượng lớn vào cơ thể, bạn có khả năng bị ung thư ruôt. Muối cũng là nguyên nhân tác động đến việc hình thành các tế bào ung thư dạ dày. Thực phẩm bị cháy hoặc nướng có thể chứa PAHs – nguyên nhân khiến tế bào ung thư gia tăng trong cơ thể. Khi nấu ăn, để đảm bảo dinh dưỡng ở độ an toàn thì bạn nên sử dụng phương pháp nhiệt độ thấp và hạn chế tiêu thụ thịt và thực phẩm nướng than.
Rượu, chất kích thích
Rượu, chất kích thích cũng là những thực phẩm làm tăng nguy cơ ung thư miệng, hầu, thanh quản, thực quản, vú, ruột và gan. Nam giới chỉ nên uống ít hơn 2 ly tiêu chuẩn mỗi ngày và phụ nữ nên uống ít hơn 1 ly tiêu chuẩn mỗi ngày.
Những thực phẩm nguy cơ gây ung thư cao cần lưu ý
Cơm nguội
Nhiều gia đình Việt có thói quen sử dụng cơm thừa từ bữa ăn trước như một cách tiết kiệm thời gian và thức ăn. Tuy nhiên,ở nhiệt độ khoảng 60 độ C, tinh bột trong cơm biến đổi thành dạng bột hồ khiến nó trở thành một trong những thực phẩm gây ung thư. Do đó nếu hâm nóng cơm nguội thường xuyên sẽ khiến cơ thể dễ mắc ung thư dạ dày.
Thịt đỏ
Theo nghiên cứu của các nhà khoa học Thụy Điển, việc tiêu thụ 30 gram thịt chế biến sẵn mỗi ngày, như thịt xông khói hoặc xúc xích, có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư dạ dày từ 15% đến 38%. Các loại thịt chế biến sẵn thường chứa nhiều chất bảo quản và chất tẩm ướp. Khi tiêu thụ vượt mức cho phép, những chất độc hại này có thể tích tụ trong dạ dày, làm gia tăng nguy cơ phát triển ung thư.
Thực phẩm chiên rán
Các món ăn dễ gây hứng thú ăn uống như gà rán, nem rán cũng có thể là thực phẩm nguy cơ gây ung thư cao. Ở nhiệt độ cao, thực phẩm sẽ tạo ra các hợp chất như polyaromatic hydrocarbons (hợp chất PAHs) và heterocyclic amines (HCAs) – đây đều là các chất gây ung thư dạ dày.
Thực phẩm chứa muối và thực phẩm được lên men
Trong bữa ăn người Việt thường xuất hiện món ăn kèm như bát cà pháo, dưa chua. Các thực phẩm được ướp muối thường chứa một lượng nitrat nhất định. Khi muối dưa, nitrat dưới tác động của vi khuẩn sẽ trải qua quá trình oxy hóa, chuyển hóa thành nitrit. Nitrit sau đó có thể phản ứng với các axit amin trong thực phẩm, hình thành hợp chất nitrosamine – một chất được cho là có nguy cơ gây ung thư.
Đường tinh luyện
Đường tinh luyện được coi là một trong những thực phẩm tiềm ẩn nguy cơ gây ung thư. Các nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa việc tiêu thụ đường và hàng loạt vấn đề sức khỏe, bao gồm tăng mỡ máu, giảm mức HDL cholesterol, gia tăng nguy cơ bệnh tim, nồng độ triglyceride trong máu cao, béo phì, suy giảm hệ miễn dịch, viêm khớp và nhiều bệnh lý khác. Đặc biệt, sự phát triển của tế bào ung thư có thể bị kích thích khi tiêu thụ đường ở mức cao.
Ăn làm sao để giảm nguy cơ ung thư?
Hàng ngày bạn nên ưu tiên sử dụng các loại rau củ tươi, đặc biệt là những loại có màu sắc đậm như rau cải, cà chua, cà rốt… Tốt nhất bạn nên ăn sống hoặc chế biến đơn giản như luộc sơ, tránh các món xào, chiên để giữ nguyên dưỡng chất. Tiếp theo, bạn nên dùng gạo xay vừa phải để nấu cơm, ưu tiên các loại bánh mì làm từ bột lúa mì nguyên cám hoặc bánh mì đen để bổ sung thêm chất xơ và dinh dưỡng. Đối với protein, bạn cần ưu tiên sử dụng các loại thịt và cá nạc. Bên cạnh đó, bạn cần tránh sử dụng mỡ động vật để chế biến món ăn; thay vào đó, hãy dùng dầu thực vật nhưng chỉ nên dùng với lượng vừa phải. Các loại thực phẩm được bảo quản lâu như đồ hun khói, ướp muối hay ngâm giấm đều không có lợi cho sức khỏe và nên được sử dụng hạn chế.
Thực phẩm vừa có thể giúp phòng ngừa, vừa có thể làm tăng nguy cơ mắc một số loại ung thư. Do đó, việc hiểu rõ về các loại thực phẩm có khả năng gây ung thư là rất cần thiết để bảo vệ sức khỏe cho bạn và gia đình. Mặc dù hiện nay trên thị trường có nhiều loại thuốc để điều trị ung thư như LENVATAB 4mg,Opdivo nhưng chủ động phòng chống việc hình thành các tế bào ung thư vẫn được khuyến khích hơn. Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống hàng ngày, không chỉ giúp duy trì sức khỏe mà còn hỗ trợ phòng tránh những yếu tố gây bệnh, đặc biệt là các loại ung thư nguy hiểm. Cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng, ăn uống điều độ và duy trì lối sống lành mạnh sẽ giúp tăng cường hệ miễn dịch và giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh.
