Men gan cao là bệnh rất phổ biến trong cuộc sống hiện nay, xuất hiện ở mọi lứa tuổi và ngày càng có xu hướng trẻ hóa. Tuy nhiên không phải ai cũng biết về bệnh lý men gan cao này để đảm bảo sức khỏe của mình. Vậy men gan cao là gì, nguyên nhân gây tăng men gan cao, triệu chứng thế nào, các thực phẩm nên ăn, nên tránh …Bà viết dưới đây của Nhà thuốc AZ chúng tôi sẽ được giải thích rõ ràng qua bài viết sau.
Men gan cao là gì?
Men gan cao là tình trạng các enzyme xúc tác thực hiện các phản ứng sinh hóa tại gan, giúp gan đảm nhiệm chức năng chuyển hóa các chất, men gan như ALT, AST, GGT, ALP giải phóng, hòa tan vào máu tạo nên một nống độ men gan nhất định. Do cơ thể chịu một số các nguyên nhân nào đó dẫn đến sự phá hủy tế bào gan nhiều hơn làm cho nồng độ men gan trong máu tăng cao và làm cho nồng độ men gan vượt giới hạn bình thường, tăng cao, phá hủy các tế bào của gan.
Men gan cao là dấu hiệu đầu tiên cho biết gan của bệnh nhân bị viêm hoặc tổn thương tế bào gan vì các tế bào gan bị viêm, tổn thương làm cho 2 loại men ALT, AST bị rò rỉ vào máu và tăng cao. Hai loại men còn lại là GGT có trong tế bào của ống mật và ALP có trong các màng tế bào gan.
Nguyên nhân gây men gan cao
Một số nguyên nhân gây men gan tăng cao điển hình như:
Do virus: Có 5 loại virus là A, B, C, D, E gây viêm gan. Khi Virus xâm nhập vào cơ thể sẽ làm hủy hoại tế bào gan. Viêm gan B và C có khả năng gây viêm gan cấp tính và mạn tính tăng nguy cơ gây ung thư gan và xơ gan.
Do lạm dụng rượu bia: Men gan cao là bệnh thường gặp ở những người sử dụng rượu bia quá đà trong thời gian dài. Các chất kích thích có chứa nồng độ cồn cao làm cho chức năng gan bị tổn thương và suy giảm.
Tác dụng phụ của thuốc: Một số nguyên nhân gây men gan cao ở người Việt đó là thói quen tự ý sử dụng thuốc kháng sinh, kháng viêm hay thuốc giảm đau… Các loại thuốc này đều được chuyển hóa tại gan. Khi tự ý dùng hay lạm dụng thuốc thì gan sẽ bị quá tải, gây tổn thương lá gan. Đặc biệt, việc tự ý sử dụng các thực phẩm chức năng, thuốc không rõ nguồn gốc cũng là cho gan tăng nguy cơ viêm.
Chế độ ăn uống: Chế độ ăn này đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ gan. Men gan cao còn có một số nguyên nhân do hấp thụ 1 phần độc tố chứa trong thực phẩm. Khi sử dụng các loại thực phẩm không đảm bảo vệ sinh, nấm mốc, chứa chất bảo quản, dư thừa lượng thuốc bảo vệ, chứa độc tố, khiến gan hoạt động nhiều hơn để xử lý và loại bỏ, làm chết các tế bào gan, gây tăng men gan, viêm, thậm chí là ung thư gan.
Do bệnh lý: Các bệnh lý khác cũng có thể gây ra men gan tăng cao như: sốt rét, suy tim, viêm tụy, bệnh lý đường mật (sỏi đường mật), nhiễm trùng đường mật, khối u đường mật … làm cho quá trình chuyển hóa của tế bào gan bị ảnh hưởng dẫn đến men gan tăng cao.
Men gan cao có nguy hiểm không?
Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tình trạng men gan cao lâu ngày sẽ để lại nhiều hậu quả nguy hiểm như:
Men gan cao làm giảm tuổi thọ của con người: Với trị số AST tăng gấp đôi sẽ tăng 32% gây nguy cơ tử vong, và nếu trị số men gan tăng hơn gấp đôi thì nguy cơ tử vong sẽ lên đến 78%. Với trị số ALT tăng gấp 2 lần sẽ tăng 21% nguy cơ tử vong và khi trị số men gan tăng hơn gấp đôi thì nguy cơ tử vong sẽ là 59%.
Men gan cao kéo dài và không được điều trị kịp thời sẽ dẫn đến các biến chứng xơ gan, u gan…Bệnh này là dấu hiệu đầu tiên báo hiệu của các bệnh lý nguy hiểm như: Viêm gan, cơ, thận mãn, túi mật, nhồi máu cơ tim, động kinh…
Dấu hiệu nhận biết về men gan cao
Các dấu hiệu men gan cao ở cấp độ nhẹ thường không rõ ràng có thể nhầm lẫn sang các bệnh khác, men gan cao mức độ trung bình thường có các biểu hiện triệu chứng bao gồm như:
- Người men gan cao có biểu hiện chán ăn, nôn và. buồn nôn, đau bụng.
- Sốt nhẹ, người mệt mỏi.
- Đau hạ sườn phải: Khi người bệnh sẽ cảm nhận được cơn đau nhức âm ỉ tại vùng bụng hạ sườn bên phải.
- Mẩn ngứa: Làm suy giảm chức năng gan khiến độc tố tích tụ trong cơ thể, trên da gây ngứa.
- Phân có màu nhạt, nước tiểu sẫm màu: Thường gặp do tắc mật cho bilirubin không đi vào đường tiêu hoá được và thải qua đường nước tiểu nên gây ra hiện tượng nước tiểu sẫm, phân bạc màu.
- Vàng da: Là triệu chứng đặc trưng nhất. Tuy nhiên khi người bệnh nhận ra sự thay đổi về màu da thì bệnh cũng đáng báo động nguy hiểm.
Do các triệu chứng tăng men gan ở cấp đọ nhẹ có thể không rõ ràng, vì vậy cách đơn giản nhất để nhận biết và phát hiện tăng men gan là xét nghiệm máu.
Phương pháp phát hiện tình trạng men gan cao
Tình trạng của bệnh men gan cao nguy hiểm đối với sức khỏe người bệnh chắc hẳn chúng ta đã biết. Khi phát hiện các triệu chứng tăng men gan, người bệnh nên chủ động đi khám, kiểm tra chức năng của gan.
Vậy người bệnh có thể áp dụng phương pháp nào để phát hiện tình trạng men gan cao?
Xét nghiệm máu là phương pháp được sử dụng rộng rãi để kiểm tra nồng độ men gan của người bệnh, đánh giá chức năng gan. Để phát hiện sớm các vấn đề, chúng ta nên lựa chọn phương pháp xét nghiệm máu trên.
Hai chỉ số chủ yếu ALT và AST được sử dụng nhằm đánh giá về lượng men gan của bệnh nhân. Đối với những bệnh nhân có nồng độ ALT, AST tăng cao hơn so với bình thường, bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân thực hiện thêm các phương pháp khác để chẩn đoán chính xác nhất các vấn đề về tăng men gan. Bẹnh nhân không cần quá lo lắng khi nồng độ của ALT, AST duy trì ở mức ổn định.
Phương pháp điều trị men gan cao
Để điều trị men gan cao hiệu quả thì cần căn cứ vào tình trạng, nguyên nhân, cơ chế của mỗi người bệnh.
–Men gan cao do viêm gan virus HAV, HBV, HCV thì cần phác đồ điều trị là thuốc kháng virus để ức chế và làm giảm sự hoạt động của virus, hạ men gan và bảo vệ gan.
–Men gan cao do sử dụng rượu, bia, hút thuốc lá thì việc điều trị hiệu quả nhất là không sử dụng bia, rượu, thuốc lá. Và kết hợp thêm các loại thuốc bổ để tăng cường chức năng gan, giúp quá trình thải độc gan hiệu quả.
Tuy nhiên, người bệnh cần đi khám, xét nghiệm để được chẩn đoán chính xác về tình trạng cảu bệnh, mức độ nặng nhẹ, nguyên nhân do đâu. Từ đó bác sĩ sẽ đưa ra các phác đồ điều trị hợp lý, hỗ trợ phục hồi và bảo vệ lá gan.
Phòng ngừa men gan cao tại nhà
Bệnh men gan cao thường có biểu hiện không rõ, khi bệnh nhân phát hiện ra bệnh thường ở mức độ nghiêm trọng ảnh hưởng tới sức khỏe, đặc biệt có thể gây nguy hiểm đến tính mạng. Để giảm nguy cơ trên, mỗi người bệnh cần phải có ý thức bảo vệ sức khỏe. Dưới đây Nhà thuốc AZ xin đưa ra một số biện pháp phòng chống men gan tăng.
Men gan cao nên ăn gì?
- Ăn nhiều rau: rau xanh đảm bảo được hàm lượng vitamin và chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể, giúp khỏe hơn và giảm lượng mỡ trong gan. Một số rau tốt cho cơ thể như cải xanh, bắp cải, rau bina,…
- Ăn nhiều chất xơ hơn: thực phẩm có chứa chất xơ giúp phá vỡ cholesterol và kiểm soát hàm lượng men gan. Chất xơ giúp tăng lượng mật sinh ra ở gan, làm giảm chất béo trong cơ thể.
- Thực phẩm có tính oxi hóa: thực phẩm trên không làm giảm nồng độ men gan nhưng sẽ giữ cho men gan luôn ổn định giúp cho lá gan hoạt động hiệu quả hơn. Ví dụ như các thực phẩm sau: củ cải đường, hạt dẻ, bơ,…
- Cung cấp thêm vitamin B, C và E: Để gan được khỏe mạnh, trong chế độ ăn hằng ngày người bệnh nên sử dụng những thực phẩm chứa nhiều vitamin B, C và E. Là chất cần thiết để sức đề kháng hệ miễn dịch tăng, tế bào gan được hồi phục, giúp men gan giảm. Ăn nhiều các thực phẩm giàu vitamin nhóm B từ giá, đậu, lạc, trứng, hoa quả… sẽ tăng cường hệ thống miễn dịch, giúp chống oxy hóa. Tăng cường vitamin C bằng cách ăn cam, bưởi, quýt, chanh,… Cũng cần dung nạp thêm vitamin E các loại thực phẩm dồi dào như: hạnh nhân, mầm lúa mì, bơ, măng tây, cà chua… Những thực phẩm này có tác dụng bảo vệ gan và ngăn ngừa ung thư, tuy nhiên, việc sử dụng vitamin cũng chỉ nên ở mức vừa phải.
- Tập thể dục hàng ngày: việc tập thể dục thường xuyên giúp cho sức khỏe tốt và hỗ trợ chức năng của gan. Có thể bạn đi bộ hàng ngày hoặc tập thể dục từ 10 – 15 phút/ lần.
- Uống nước hàng ngày: uống đủ lượng nước mỗi ngày giúp gan đào thải các chất thải hiệu quả. Uống nhiều nước khi ngủ dậy, sau khi ăn, sau khi đi ngủ và vào ban đêm.
- Môi trường sống tốt: Gia đình và nơi làm việc cũng góp phần làm tăng nồng độ men gan. Trong môi trường đó sử dụng các sản phẩm từ thiên nhiên, chứa ít chất độc hại, không sử dụng thuốc lá, đặc biệt là ngồi gần người khác.
- Giảm cân đối với trường hợp béo phì: Bệnh nhân bị béo phì thường có nguy cơ cao men gan tăng. Chính vì vậy bệnh nhân cần giảm cân để tốt cho sức khỏe và kiểm soát được men gan.
Men gan cao nên kiêng gì?
Một trong những nguyên nhân khiến người bệnh men gan tăng cao là do chế độ ăn uống thiếu khoa học. Do đó để ổn định và làm giảm men gan cao, người bệnh nên kiêng cử các loại thực phẩm và đồ uống sau:
- Không sử dụng chất kích thích: rượu, bia và các đồ uống có cồn là chất phá hủy gan, mà cho gan bị tổn thương nhiều, vì vậy để phục hồi lại men gan, bệnh nhân nên bỏ rượu, bia.
- Thức ăn nhiều dầu mỡ: Sử dụng thức ăn chứa nhiều dầu mỡ có thể cung cấp một lượng chất béo triglyceride cho cơ thể. Sau khi được thu nạp, gan sẽ chuyển hóa chất béo này thành năng lượng dự trữ ở các tế bào mỡ. Ăn quá nhiều thực phẩm giàu chất béo có thể tăng tích trữ triglyceride trong gan và khiến men gan tăng cao. Tuy nhiên nếu ăn quá nhiều chất béo, gan không thể chuyển hóa hoàn toàn và gây ra hiện tượng triglyceride tích trữ bên trong cơ quan này. Tích tụ chất béo trong gan và làm men gan tăng cao và gây ra các bệnh lý như gan nhiễm mỡ, đột quỵ, các bệnh về tim mạch,…
- Đường và gia vị cay nóng: Sử dụng thực phẩm chứa nhiều đường và gia vị cay nóng có thể gây áp lực lên gan và khiến men gan tăng cao. Hơn nữa thường xuyên sử dụng thực phẩm này còn gây tăng cân, béo phì và phát triển các bệnh lý về tim mạch.
- Sử dụng thuốc cần phải theo chỉ định bác sĩ không dùng thuốc acetaminophen và ibuprofen khi sử dụng gây tổn thương gan. Thời gian sử dụng lâu dài, vì vậy cần trao đổi rõ ràng với bác sĩ.
Điều trị men gan cao
Điều trị men gan cao tùy vào tình trạng của mỗi bệnh nhân, bác sĩ đưa ra phương pháp điều trị tốt nhất. Ví dụ như:
Cần sử dụng thuốc ức chế virus trong trường hợp men gan tăng do virus
Do sử dụng bia, rượu và chế độ ăn uống thì điều chỉnh sao cho phù hợp theo phác đồ điều trị của bác sĩ.
Phục hồi chức năng gan theo chỉ định bác sĩ bằng cách dùng các loại thuốc hỗ trợ.
Thuốc giảm men gan cao
Bên cạnh việc bệnh nhân điều chỉnh chế độ ăn uống, sinh hoạt điều độ thì người bệnh cần sử dụng các loại thuốc hạ men gan để hỗ trợ. Hiện nay trên thị trường có rất nhiều sản phẩm thuốc làm hạ men gan, tốt cho chức năng gan, giúp bảo vệ tế bào gan, còn hỗ trợ trong quá trình điều trị các bệnh về gan.
Dưới đây Nhà thuốc AZ xin giới thiệu các loại thuốc hạ men gan tốt nhất được người bệnh tin dùng:
Hạ men gan Tuệ Linh
Hạ men gan Tuệ Linh được sản xuất bởi Công ty TNHH Tuệ Linh.
Tác dụng chính: Hạ men gan, giải độc gan và phục hồi chức năng gan. Viên uống thích hợp với những bệnh nhân bị men gan cao hay suy giảm chức năng gan, viêm gan B, viêm gan C, xơ gan…Hạ men gan Tuệ Linh được chiết xuất hoàn toàn từ cà gai leo. Sản phẩm này là dược liệu không chứa độc tính và có thể phù hợp với nhiều đối tượng.
Thuốc bổ gan Hepasyzin (HÀN QUỐC)
Thuốc bổ gan Hepasyzin được sảu xuất bởi Dongbang Future Tech & Life Co., Ltd – HÀN QUỐC
Tác dụng: Có tác dụng chị là điều trị viêm gan mạn tính, xơ gan, gan nhiễm mỡ, nhiễm độc gan, và có các hoạt chất chống lại sự hủy hoại tế bào gan.
Thuốc bổ gan Boganic của Traphaco
Thuốc Boganic được sản suất bởi Công ty dược phẩm Traphaco
Tác dụng chính là hạ men gan, làm mát gan, thải độc, hỗ trợ làm giảm các triệu của bệnh men gan cao. Đồng thời Boganic còn hỗ trợ tăng cường chức năng gan, dự phòng các bệnh về gan do thuốc lá, rượu bia hay do thực hiện chế độ ăn thiết lành mạnh. Có chứa thành phần chính là Atiso có tác dụng kích thích tiêu hóa, lợi mật, bảo vệ tế bào gan.
Thuốc hạ men gan Fortec
Thuốc Fortec được sản xuất bởi Dongkwang Pharm Co., Ltd – HÀN QUỐC
Tác dụng: Thuốc Fortec có chứa tành phần chính Biphenyl Dimethyl Dicarboxylate là một loại thuốc bổ gan phổ biến ở Việt Nam thường xuyên được sử dụng kết hợp trong các đơn thuốc điều trị bệnh gan, tăng men gan…
**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Nhà thuốc AZ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị của y khoa. Bệnh nhân không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, bệnh nhân cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý cũng như kê đơn thuốc hiệu quả tốt nhất.
