Chỉ số gan nhiễm mỡ giúp bạn biết được tình trạng gan mật của bản thân như thế nào và cũng đóng một vai trò khá quan trọng trong việc chuẩn đoán bệnh gan nhiễm mỡ. Hiện nay khoảng 50-60% dân số Việt Nam mắc gan nhiễm mỡ và tỷ lệ người bị gan nhiễm mỡ đang có xu hướng gia tăng. Bạn đi làm xét nghiệm để chuẩn đoán gan nhiễm mỡ mà chưa biết cách xem chỉ số gan nhiễm mỡ, chỉ số gan nhiễm mỡ bình thường là bao nhiêu.
Dưới đây chúng tôi xin cung cấp đến quý bệnh nhân những thông tin cơ bản nhất và hữu hiệu nhất về Chỉ số gan nhiễm mỡ. Nếu có bất cứ thắc mắc gì xin hãy vui lòng liên hệ với Nhà thuốc AZ theo số hotline 0929.620.660 hoặc truy cập nhathuocaz.com.vn để được các Dược sĩ Đại học tư vấn một cách nhiệt tình, chính xác và nhanh chóng nhất.
Gan nhiễm mỡ là gì?
Gan là một tạng lớn thứ 2 trong cơ thể người. Gan xử lý hầu như tất cả những thứ chúng ta ăn hoặc uống vào, đồng thời lọc những chất độc có trong máu. Chức năng của gan sẽ bị ảnh hưởng nếu như gan chứa quá nhiều mỡ. Một điều thú vị lá gan có thể tự hồi phục bằng cách tạo ra những tế bào mới, thay thế cho những tế bào cũ bị tổn thương. Tuy nhiên, nếu những tác nhân có hại liên tục có mặt tại gan thì tổ chức xơ sẽ hình thành và gây nên bệnh xơ gan.
Khoảng 10-20% dân số Mỹ bị gan nhiễm mỡ, mà không liên quan tới viêm gan hay có tổn thương nào khác ở gan. Đa phần những trường hợp gan nhiễm mỡ nằm trong độ tuổi khoảng từ 40 đến 60. Chúng ta nên phát hiện sớm nguyên nhân và tiến hành điều trị thích hợp trước khi có các tổn thương thực sự ở gan.
Gan nhiễm mỡ là một thuật ngữ dùng để mô tả tình trạng mỡ tích tụ quá nhiều trong gan. Với người bình thường, lượng mỡ trong gan thấp, chỉ chiếm khoảng từ 2 – 4% trọng lượng của gan. Nhưng ở bệnh gan nhiễm mỡ, mỡ sẽ chiếm ít nhất là từ 5-10% trọng lượng của gan. Chúng ta hoàn toàn có thể cải thiện được tình trạng nhiễm mỡ của gan thông qua việc thay đổi những thói quen ăn uống, sinh hoạt hàng ngày. Bên cạnh đó, bệnh gan nhiễm mỡ thông thường không có triệu chứng và những tổn thương do nó gây ra có thể hồi phục được.
Do đa số các trường hợp gan nhiễm mỡ đều không có triệu chứng nên bênh nhân không biết bản thân mắc bệnh cho tới khi khám định kì hay có sự bất thường nhẹ ở một số chỉ số trong các xét nghiêm thường qui.
Siêu âm, chụp cắt lớp điện toán có độ nhạy tới 60% trong phát hiện gan nhiễm mỡ. Sinh thiết gan cũng được chỉ định khi có sự xuất hiện triệu chứng,các chỉ số men gan tăng dài hơn 6 tháng hay trong trường hợp cần thiết cho việc chuẩn đoán.
Kiểm soát gan nhiễm mỡ cũng tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh.Quá trình điều trị có thể bao gồm cả việc cai rượu, ngưng sử dụng các thuốc có khả năng gây bệnh gan nhiễm mỡ, kiểm soát những bệnh về chuyển hóa như tiểu đường và giảm cân với một chế độ ăn ít chất béo cho người béo phì. Chưa có thuốc điều trị đặc hiệu khuyến cáo.
Sự cần thiết của xét nghiệm các chỉ số gan nhiễm mỡ
Đa số người mắc bệnh gan nhiễm mỡ trong giai đoạn đầu đếu không có biểu hiện triệu chứng cụ thể gây việc chuẩn đoán chậm trễ và khó khăn trong điều trị. Đôi khi bạn chỉ có thể biết mình mắc bệnh gan nhiễm mỡ thông qua khám sức khỏe định kỳ và sự bất thường những chỉ số aminotransferase máu hay alkaline trong các xét nghiệm thường quy.
Vì vậy xét nghiệm các chỉ số gan nhiễm mỡ là rất cần thiết để bạn biết được lá gan của mình có khỏe hay không. Bên cạnh đó có một số người chỉ quan tâm tới việc chụp cắt lớp hoặc siêu âm mà bỏ qua những xét nghiệm. Tuy nhiên những kết quả này chỉ có độ nhay khoảng 60% trong phát hiện bệnh gan nhiễm mỡ. Bạn cần chú ý thực hiện thêm những xét nghiệm chỉ số gan nhiễm mỡ khác để được kết quả chính xác nhất.
Các chỉ số gan nhiễm mỡ trong xét nghiệm máu. Cách xem chỉ số gan nhiễm mỡ
Để nhận biết được tình trạng của bản thân thì bạn cần biết tới các chỉ số gan nhiễm mỡ cùng cách đọc chính xác của các chỉ số này. Sau đây là các chỉ số gan nhiễm mỡ mà bệnh nhân nên nhận biết:
- Chỉ số Transaminase
Chỉ số ALT trong xét nghiệm là viết tắt từ Alanine Transaminase. là một loại enzyme có chức năng phá vỡ các liên kết protein và được tìm ra chủ yếu ở gan. Nếu bạn có chỉ số ALT cao vượt mức thì cho thấy gan bạn đang chịu những tổn thương. Chỉ số ALT trung bình đa số người bệnh sẽ nằm trong khoảng từ 0 – 45 UI/L mỗi lần xét nghiệm.
Cách đọc chỉ số ALT trong xét nghiệm:
Chỉ số ALT (SGPT) là bình thường nếu nằm trong khoảng từ 20 – 40 UI/L.
Nếu chỉ số ALT vượt ngưỡng 40 UI/L thì có thể bạn đang mắc bệnh.
Chỉ số AST trong xét nghiệm viết tắt từ Aspartate Transaminase. là loại enzyme được tìm ra ở trong gan. Trong kết quả xét nghiệm, nếu nồng độ của chỉ số AST trong máu cao thì cho thấy bạn đang mắc phải một số bệnh lý về gan và cần được điều trị kịp thời. Mức trung bình trong xét nghiệm chỉ số AST nằm trong khoảng từ 0 – 40 UI/L.
Cách đọc chỉ số AST trong xét nghiệm:
Chỉ số AST (SGOT) là bình thường nếu nằm trong khoảng từ 20 – 40 UI/L.
Nếu vượt ngưỡng 40 UI/L thì cho thấy bạn đang mắc bệnh gan nhiễm mỡ.
Đa phần mắc những bệnh lý về gan thì sẽ có chỉ số ALT cao hơn so với chỉ số AST. Trong nhiều trường hợp, chỉ số ALT tăng có thể xảy ra do rất nhiều nguyên nhân khác nhau vì vậy bác sĩ chưa đưa ra kết luận bạn đang mắc bệnh gì nếu chỉ mới dựa trên chỉ số ALT. Tuy nhiên, khi chỉ số này tăng thì rất có khả năng là người bệnh đang mắc bệnh vì uống rượu bia quá nhiều. - Chỉ số men gan mật
Để nhận biết bạn có mắc bệnh gan nhiễm mỡ hay không, bác sĩ có thể sẽ tiến hành xét nghiệm và đọc chỉ số ALP (photpho kiềm). Đây là một loại enzyme tìm ra trong gan. Ngoài ra loại enzyme này còn có nhiều ở trong xương và ống mật. Nếu nồng độ của chỉ số men gan mật tăng cao thì chứng tỏ bạn đang chịu sự tổn thương xơ gan và làm cho cơ quan này bị suy giảm chức năng hoạt động.
Cách đọc chỉ số men gan mật:
Chỉ số ALP bình thường nằm trong khoảng 35 – 115 UI/L.
Chỉ số ALP vượt ngưỡng 115 là bạn đang có nguy cơ cao mắc bệnh.
Bên cạnh đó để nhận biết được chỉ số men gan mật, bác sĩ sẽ tiến hành xét nghiệm, theo dõi chỉ số GGT, viết tắt từ Gamma-glutamyltransferase là một loại enzyme được tìm tra chủ yếu trong gan. Trong trường hợp, nồng độ của GGT tăng cao thì có thể chắc chắn bạn đang mắc một số bệnh lý liên quan đến gan, cần điều trị kịp thời, tránh những tổn thương không mong muốn. Chỉ số GGT trong cơ thể dễ bị thay đổi và tác động do rượu bia và những loại thuốc gây độc hại cho gan.
Cách đọc chỉ số này:
3 – 60 UI/L ở gan bình thường.
Vượt ngưỡng 60 là có thể gan đang mắc bệnh. - Chỉ số Albumin
Để nhận biết răng bạn có mắc bệnh gan nhiễm mỡ hay không, bệnh nhân sẽ được thực hiện việc xét nghiệm chỉ số Albumin trong gan. Nếu trong trường hợp gan của bạn bị tổn thương trầm trọng thì sẽ không còn khả năng hoạt động nhằm sản xuất ra chất này. Bình thường nồng độ Albumin trong máu nằm trong khoảng 4g/dl. Nếu gan bị nhiễm mỡ thì nồng độ Albumin sẽ có mức thấp dưới 3g/dl. - Chỉ số Globulin miễn dịch
Xét nghiệm gan nhiễm mỡ bao gồm cả xét nghiệm chỉ số Globulin miễn dịch là một loại protein có liên quan tới hệ miễn dịch bên trong cơ thể. Trong đó, có một số Globulin được sản xuất tại ở gan và một phần còn lại được sản xuất ở bạch cầu. Nếu trong trường hợp có mắc bệnh hoặc những bất thường ở gan thì nồng độ Globulin sẽ vượt qua ngưỡng bình thường.
Theo đó thì chỉ số bình thường của Globulin miễn dịch nằm trong khoảng 20 – 35g/l. Nếu vượt quá mức đó thì cho thấy gan đang chịu các tổn thương bất thường. - Thời gian Prothrombin
Bệnh nhân được thực hiện xét nghiệm Prothrombin PT trong máu nhằm nhận định tình trạng gan nhiễm mỡ. Chỉ số này sử dụng để đo thời gian đông máu. Trong trường hợp máu khó đông thì bạn có nguy cơ mắc bệnh và cần điều trị sớm. Gan bị tổn thương nghiêm trọng hay thiếu hụt những dưỡng chất cần thiết thì thời gian Prothrombin sẽ kéo dài hơn so với bình thường và có thể làm tăng khả năng chảy máu quá mức. Thời gian bình thường cho máu đông là 12 giây ± 1. Nếu thời gian này bị kéo dài thì cho thấy bạn có thể đang mắc bệnh và suy gan nặng. - Chỉ số Bilirubin
Chỉ số Bilirubin một chất có màu vàng được tạo nên khi những hồng cầu bị phá hủy. Khi nồng độ Bilirubin tăng lên, cơ thể sẽ có những triệu chứng điển hình là mắt, da bị vàng và nước tiểu sẫm màu hơn. Nồng độ này cao thì có thể bạn đang bị gan nhiễm mỡ hay mắc một số bệnh lý khác về gan. Định lượng trung bình của BIlirubin trong khoảng 150 – 400 x 102/microlit.
Chỉ số gan nhiễm mỡ bình thường là bao nhiêu? Chỉ số gan nhiễm mỡ cao là bao nhiêu?
Hiện nay nhằm đánh giá xem có bị gan nhiễm mỡ không trong xét nghiệm người ta sử dụng 4 chỉ số là: GGT, ALP, ALT (SGPT), ÁT (SGOT).
Chỉ số gan nhiễm mỡ bình thường như bảng sau:
Gan ở tình trạng bình thường nếu các chỉ số ở trong ngưỡng:
- Chỉ số ALT khoảng 20 UI/L đến 40 UI/L
- Chỉ số AST khoảng 20 UI/L đến 40 UI/L
- Chỉ số ALP khoảng 35 UI/L đến 115 UI/L
- Chỉ số GGT khoảng 3 UI/L đến 60 UI/L
Nếu những chỉ số gan nhiễm mỡ cao hơn ngưỡng trên là dấu hiệu của gan bị bệnh và khả năng cao bị gan nhiễm mỡ. Bệnh nhân cần tiến hành chuẩn đoán và điều trị bệnh kịp thời. Nếu để lâu thì bệnh sẽ trở nặng hơn và khó khăn trong việc kiểm soát và điều trị.
Nên làm gì khi bạn có nguy cơ hoặc đã mắc bệnh gan nhiễm mỡ?
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ, đặc biệt là sức khỏe của gan để phát hiện kịp thời sự bất thường.
- Xét nghiệm chức năng gan định kỳ khoảng 6 tháng 1 lần và ít nhất 1 năm/lần để theo dõi tình trạng của gan và gan nhiễm mỡ.
- Chú ý khi dùng các loại thuốc điều trị, tránh lạm dụng các loại thuốc có thể hủy hoại chức năng gan. Tuân thủ và làm theo chỉ định của chuyên gia y tế trước khi dùng bất kỳ thuốc nào.
- Nói không với rượu bia, thuốc là và những chất kích thích. Đặc biệt trong giai đoạn đang điều trị bệnh gan nhiễm mỡ do những chất này làm gan phải hoạt động nhiều hơn để lọc chất độc việc gan hoạt động quá sức sẽ làm tổn thương gan thêm trầm trọng.
- Giữ một tâm lý thoải mái nhằm hỗ trợ quá trình điều trị bệnh. Tình trạng mệt mỏi, căng thẳng, stress có thể làm biểu hiện bệnh trở nên trầm trọng hơn.
- Bổ sung đầy đủ các dinh dưỡng, chất xơ và vitamin cùng nhiều khoáng chất cần thiết cho gan từ nguồn thực phẩm tự nhiên.
- Kết hợp cùng luyện tập thể dục thể thao nhằm nâng cao sức khỏe của bản thân. Chú ý lựa chọn bài tập phù hợp theo tình trạng sức khỏe của từng bệnh nhân.
** Lưu ý: Thông tin cung cấp trong bài viết của Nhà thuốc AZ chúng tôi chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hay điều trị bệnh. Người bệnh không được tự ý mua thuốc về điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh, người bệnh cần đến bệnh viện để được bác sĩ trực tiếp thăm khám, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý cũng như kê đơn thuốc hiệu quả tốt nhất.
Bài viết trên Nhà thuốc AZ xin cung cấp toàn bộ các thông tin liên quan đến Chỉ số gan nhiễm mỡ. Mọi thông tin thắc mắc vui lòng liên hệ đến SDT 0929.620.660 để được tư vấn và hỗ trợ hoặc truy cập NhathuocAZ.com.vn để biết thêm chi tiết.
Tác giả: Hoàng Hạnh
