Chế độ ăn uống sau phẫu thuật van tim 2 lá

Cách chăm sóc bệnh nhân sau thay van tim 2 lá là một trong những bước quan trọng trong giai đoạn hậu phẫu, quyết định kết quả thành công của việc điều trị. Trong đó, nhiều người bệnh vẫn còn nhiều băn khoăn trong việc nên ăn gì sau phẫu thuật van tim hai lá để sớm trở lại cuộc sống thường ngày và duy trì tuổi thọ của lá van nhân tạo.

1. Nguyên tắc chung khi chăm sóc bệnh nhân sau thay van tim

Cùng với phương pháp phẫu thuật van tim 2 lá, kinh nghiệm của phẫu thuật viên, chăm sóc bệnh nhân sau thay van tim đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện sức khỏe của người bệnh, điều này càng nhấn mạnh thêm lợi ích của quá trình chăm sóc bệnh nhân sau đó.

Thuốc chống đông là chỉ định bắt buộc trong suốt khoảng đời còn lại nếu người bệnh được chỉ định thay van 2 lá cơ học. Vai trò chính của thuốc kháng đông trong trường hợp này là dự phòng sự hình thành các cục huyết khối hình thành tại các lá van nhân tạo. Cục máu đông sau khi xuất hiện có thể là nguyên nhân tiềm tàng gây tắc mạch, huyết khối khi theo máu đến các mạch máu nhỏ. Nhồi máu cơ tim và đột quỵ thể nhồi máu não là hai trong số nhiều biến chứng nguy hiểm, có thể nguy kịch đến tính mạng.

Chăm sóc người bệnh sau phẫu thuật có vai trò hết sức quan trọng

Ngoài ra, nếu cục máu đông hình thành và tăng kích thước tại chỗ, nó có thể cản trở hoạt động của chính các lá van khiến người bệnh dễ đột tử. Một mặt khác, nếu người bệnh sử dụng thuốc chống đông ở liều cao hơn so với chỉ định của bác sĩ, chức năng đông cầm máu bên trong cơ thể sẽ bị rối loạn theo hướng dễ chảy máu. Người bệnh có nguy cơ phải đối diện với các biến chứng như xuất huyết tiêu hóa, xuất huyết não hay xuất huyết trong cơ. Ngoài việc tuân thủ việc sử dụng thuốc chống đông đều đặn, người bệnh cần nhớ tái khám định kỳ theo hẹn để kiểm tra giá trị INR phản ánh chức năng đông cầm máu để có sự điều chỉnh phù hợp.

Bệnh nhân cần được bác sĩ thông báo về những dấu hiệu nguy hiểm cần đi tái khám nếu có, bao gồm:

Đại tiện có máu tươi dính phân hoặc phân đen, mùi khắm

Chảy máu cam hoặc chảy máu chân răng tự nhiên

Xuất hiện nhiều mảng bầm tím trên da

Đi tiểu có máu

Nếu bệnh nhân là nữ, máu khi hành kinh ra lượng nhiều và kéo dài

Đau ngực

Khó thở

Hạn chế vận động

Sau phẫu thuật, bên cạnh việc sử dụng thuốc chống đông, nếu gặp phải bất kỳ vấn đề sức khỏe nào, người bệnh đều cần đến khám tại các cơ sở y tế để được chỉ định điều trị hợp lý. Việc tự ý sử dụng thuốc trong khi đang uống thuốc chống đông là việc làm hết sức nguy hiểm.

Việc xây dựng một chế độ ăn hợp lý cũng đóng vai trò hết sức quan trọng, quyết định chất lượng cuộc sống và sự xuất hiện các biến chứng có thể. Người bệnh nên có một chế độ ăn điều độ, đầy đủ chất dinh dưỡng trên cơ sở hiểu biết về những loại thực phẩm nên và không nên sử dụng ở những bệnh nhân phẫu thuật van 2 lá.

Bệnh nhân cần xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp sau khi phẫu thuật

2. Ăn gì sau phẫu thuật van tim hai lá?

Nguyên tắc cơ bản khi chăm sóc người bệnh phẫu thuật van tim 2 lá là cung cấp một chế độ ăn đầy đủ các chất dinh dưỡng, đáp ứng nhu cầu cho cuộc sống thường nhật song song với việc hạn chế một số loại thực phẩm đặc biệt. Các loại thức ăn nên bổ sung cho người phẫu thuật van tim 2 lá bao gồm:

Vitamin và chất xơ: Táo bón là một tình trạng thường xuyên xuất hiện ở những bệnh nhân phẫu thuật nói chung và phẫu thuật van tim hai lá nói riêng. Do đó, việc bổ sung nhiều chất xơ và vitamin trong khẩu phần ăn là việc đầu tiên nên làm sau phẫu thuật van tim hai lá. Các loại hoa quả, rau xanh là những thực phẩm giàu chất xơ và vitamin. Ngoài ra, hai nhóm chất này còn có vai trò trong việc thúc đẩy quá trình hồi phục bệnh và phòng ngừa các biến chứng tim mạch sau khi phẫu thuật kết thúc.

Chất béo không bão hòa: Người bệnh được phẫu thuật van tim 2 lá nên được dự phòng các bệnh lý tim mạch khác, trong đó bao hàm bệnh lý xơ vữa động mạch. Chất béo là một nhóm chất không thể thiếu trong khẩu phần ăn vì nó cung cấp nhiều năng lượng đáp ứng cho các hoạt động của cơ thể. Sử dụng chất béo không bão hòa thay thế cho chất béo no là phương pháp hợp lý để cân bằng giữa việc cung cấp năng lượng cho cơ thể và giảm lượng cholesterol trong máu. Một số loại thực phẩm giàu chất béo không bão hòa là dầu thực vật, hạt hạnh nhân, quả óc chó.

Chất đạm: Đây là một trong ba nhóm chất cơ bản cần thiết cho cơ thể người. Nếu lựa chọn bổ sung chất đạm có nguồn gốc từ động vật, người bệnh nên ưu tiên lựa chọn phần thịt nạc và bỏ mỡ để giảm nồng độ chất cholesterol trong máu. Tương tự, nếu uống sữa để bổ sung đạm, người bệnh cũng không nên lựa chọn các loại sữa béo.

Nên ưu tiên bổ sung chất đạm từ thịt nạc bỏ mỡ để giảm nồng độ cholesterol trong máu

3. Những loại thực phẩm không nên sử dụng sau khi phẫu thuật van tim 2 lá

Sau phẫu thuật van tim 2 lá, người bệnh có nhiều loại thực phẩm nên tránh bao gồm:

Những thực phẩm có hàm lượng vitamin K cao: Mặc dù ăn một lượng nhỏ thực phẩm giàu vitamin K trong chế độ ăn cho người uống thuốc chống đông máu sẽ không gây ra vấn đề nghiêm trọng, nhưng hãy tránh tiêu thụ một lượng lớn thực phẩm giàu vitamin K, bởi chúng sẽ làm giảm hiệu của của thuốc chống đông. Các thực phẩm có hàm lượng vitamin K cao bao gồm: cải xoăn, rau bina, bắp cải Brucxen, mù tạt xanh, rau diếp xanh, cải cầu vồng, bông cải xanh, măng tây, mùi tây, … Về đồ uống, trà xanh có chứa nhiều vitamin K và có thể làm giảm hiệu quả của thuốc chống đông

Muối: Những món ăn nhiều muối như các loại mắm ruốc, dưa cà, thịt cá đóng hộp không nên nằm trong thực đơn của những bệnh nhân phẫu thuật van tim 2 lá. Sử dụng vượt quá lượng muối cần thiết làm tăng nguy cơ xuất hiện bệnh tăng huyết áp. Đây là bệnh lý có thể làm nặng hơn tình trạng sức khỏe của người bệnh. Quả tim với khiếm khuyết vừa được sửa chữa phải chịu thêm nhiều áp lực hơn nếu trị số huyết áp tăng cao.

Chất bột đường: Người bệnh nên hạn chế các loại thực phẩm chứa nhiều bột đường vì chúng có khả năng làm tăng nồng độ cholesterol trong máu. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, khả năng làm tăng cholesterol trong máu của nhóm chất bột đường là tương đương với chất béo bão hòa có nguồn gốc từ động vật. Các loại đồ uống có ga, bánh ngọt, kẹo, mứt nên được hạn chế ở những bệnh nhân sau phẫu thuật van hai lá.

Chất béo bão hòa: Nhóm chất thường có nguồn gốc từ mỡ động vật nên được hạn chế vì chúng làm tăng nồng độ cholesterol trong máu, dẫn đến sự hình thành các mảng xơ vữa trong các mạch máu và các bệnh lý tim mạch nặng nề khác. Chất béo bão hòa có thể dễ dàng được tìm thấy với hàm lượng cao trong các loại thức ăn chế biến sẵn, thức ăn nhanh như hamburger, pizza, mì gói.

Thức uống chứa cồn: Một số nghiên cứu chỉ ra rằng lượng thức uống có cồn nên được bổ sung hàng ngày không nên vượt quá 2 ly. Tuy nhiên, với những bệnh nhân phẫu thuật van tim 2 lá việc nên làm là ngừng sử dụng các loại thức uống có cồn. Được xếp vào nhóm các chất kích thích, chúng có thể khiến người bệnh bị rối loạn nhịp tim, tăng tần số tim và gây áp lực lên các van tim vốn đã không khỏe trước đó.