Bệnh vảy nến là một bệnh viêm da mãn tính rất phổ biến. Theo thống kê có khoảng 2-3% dân số thế giới mắc phải căn bệnh này. Ở trạng thái bình thường, các tế bào da cũ sau khi chết đi sẽ bong ra và được thay thế bằng các tế bào da mới. Nhưng đối với bệnh nhân vảy nến, quá trình trên diễn ra nhanh hơn gấp 10 lần do hiện tượng tăng sinh tế bào, khiến tế bào da cũ và mới không kịp thay đổi, tích tụ lại một chỗ tạo thành mảng dày, có vảy trắng hoặc bạc.
Người mắc bệnh vảy nến không chỉ cảm thấy đau đớn, ngứa ngáy mà còn chịu nhiều ảnh hưởng về tâm lý khi có thể bị mọi người xung quanh xa lánh. Hiện nay tại Việt Nam, tỷ lệ người mắc vảy nến ngày càng gia tăng với nhiều thể bệnh khác nhau.
Dưới đây chúng tôi xin cung cấp đến quý bệnh nhân những thông tin cơ bản nhất và hữu hiệu nhất về Bệnh vảy nến. Nếu có bất cứ thắc mắc gì xin hãy vui lòng liên hệ với Nhà thuốc AZ theo số hotline 0929.620.660 hoặc truy cập nhathuocaz.com.vn để được các Dược sĩ Đại học tư vấn một cách nhiệt tình, chính xác và nhanh chóng nhất.
Bệnh vảy nến là gì?
Bệnh vảy nến thường gây ra tình trạng viêm da mãn tính trên cơ thể người, bao gồm các triệu chứng điển hình là da có vảy, đỏ, có mủ. Hầu hết người bệnh đều có tâm lý tự ti, khó chịu khi mắc phải căn bệnh này. Thường có 8 dạng phổ biến của vảy nến, đó là:
Vảy nến thể chấm giọt (psoriasis punctata, psoriasis guttata)
Thương tổn là những chấm có đường kính từ 1-2 mm đến vài mm, rải rác khắp cơ thể, nhất là nửa thân trên, màu đỏ tươi, phủ một lớp vảy mỏng màu trắng sữa, dễ bong tróc, vỡ vụn như phấn.
Thể này thường gặp ở trẻ em và người trẻ tuổi, bệnh xuất hiện đột ngột, liên quan đến viêm amidan do liên cầu, viêm tai giữa, dung nạp tốt với liệu pháp kháng sinh, có thể tự khỏi và lành lại, đôi khi da đỏ lên do điều trị không phù hợp.
Vảy nến thể đồng tiền (psoriasis nummulaire)
Đây là dạng điển hình và thường gặp, từng đám đường kính từ 1-4 cm, có xu hướng hình tròn như đồng xu, số lượng đám có thể đếm được, vài chục đám trở lên, tiến triển mạn tính.
Bệnh vảy nến thể mảng (psoriasis en plaques)
Đây là một dạng mãn tính, tiến triển trong vài năm hoặc hơn và kéo dài dai dẳng.
Thường là các mảng lớn đường kính 5-10 cm hoặc lớn hơn, khu trú ở vùng tì đè (lưng, ngực, xương cùng, khuỷu tay, đầu gối, ống chân trước) mảng đỏ rõ, dày đặc hơn các cơ quan khác, lồng ngực đôi khi rộng bằng khiên gỗ, lá chắn của các chiến binh thời trung cổ trong trận chiến.
Vảy nến đỏ da toàn thân (psoriasis erythrodermique exfoliative generalisée)
Là một dạng nặng, không phổ biến (1% theo Goerkerman). Da toàn thân đỏ tươi, bóng, phù nề, nhiễm trùng, li bì, rỉ dịch, phủ nhiều vảy mỡ ẩm ướt, không có vùng lành, ngứa dữ dội, các nếp kẽ lở loét, chảy mủ, nứt nẻ, đau rát.
Triệu chứng toàn thân: sốt cao, rối loạn tiêu hóa, suy kiệt dần
Vảy nến thể khớp (psoriasis arthropathique)
Còn được gọi là viêm khớp vảy nến hoặc viêm khớp vảy nến. Đây là một dạng nặng hiếm gặp.
Đại đa số các tổn thương vảy nến có trước tổn thương khớp, tổn thương da thường nặng, lan tỏa, dày, hình vảy cá, đôi khi kết hợp với vảy nến hồng cầu.
Viêm đa khớp tiến triển mãn tính làm tổn thương khớp dạng thấp khớp, biến dạng. Các khớp sưng đau, dần dần đi đến biến dạng, cử động hạn chế, một số ngón tay, ngón chân bắt chéo như cành gừng, sau nhiều năm trở thành tàn tật, bất động, suy kiệt.
Vảy nến mụn mủ (pustular psoriasis)
Là một thể nặng hiếm gặp, được chia thành 2 loại:
– Bệnh vảy nến thể mủ toàn thân được Zumbusch (generalized pustular psoriasis) do mô tả lần đầu tiên vào năm 1910.
Triệu chứng lâm sàng bao gồm: sốt cao đột ngột, mệt mỏi, lan tỏa mảng đỏ trên da, mụn mủ đường kính 1-2 mm, cảm giác nóng rát, sau xuất hiện giai đoạn vảy lá. Lan rộng kéo dài vài tuần, rụng tóc, tổn thương móng, bạch cầu trung tính tăng cao, tốc độ lắng hồng cầu tăng, cấy mủ không nhiễm khuẩn. Tiên lượng nói chung là tốt.
– Vảy nến mụn mủ khu trú lòng bàn tay, bàn chân: Barber’s body (vảy nến mụn mủ khu trú). Biểu hiện bằng các mụn mủ vô khuẩn nổi giữa lòng bàn tay, lòng bàn chân dày sừng, mụn mủ tiến triển thành từng đợt rất dai dẳng, thường gặp ở mô nữ và tuyến vú, đôi khi kèm theo phù nề tứ chi, sốt cao, nổi hạch bẹn, một số trường hợp chuyển thành dạng Zumbusch.
Bệnh vảy nến ở trẻ em
Thường ở tuổi trưởng thành, xuất hiện sau đợt viêm đường hô hấp trên, sau khi tiêm vắc xin… bệnh đột ngột phát thành chấm, giọt, vảy mỏng rải rác toàn thân, điều trị kháng sinh mới có hiệu quả tốt.
Vảy nến đảo ngược
Vảy nến xuất hiện ở các kẽ của nếp gấp như nách, dưới vú, rốn, mông, bẹn. Tổn thương là những mảng đỏ được xác định rõ kéo dài ra ngoài kẽ. Tổn thương có thể xuất hiện một cách tự phát, với các vết nứt, vảy và tích tụ hơi ẩm dễ bị nhầm lẫn với bệnh nấm Candida và liên cầu khuẩn.
Nguyên nhân gây bệnh vảy nến
Nguyên nhân chính xác vẫn chưa được biết. Một số nghiên cứu cho rằng bệnh vảy nến có tính di truyền. Ngoài ra, có một số ý kiến cho rằng vảy nến có liên quan đến gen và rối loạn miễn dịch trong cơ thể người bệnh dẫn đến tế bào da tăng sinh nhanh hơn bình thường. Các yếu tố môi trường cũng có liên quan đến việc khởi phát, thúc đẩy và làm trầm trọng thêm bệnh vảy nến.
• Chấn thương: Bệnh vảy nến có thể xảy ra ở vùng da bị chấn thương ngay cả với những vết xước nhỏ.
• Nhiễm trùng: thường thấy trong các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên như viêm họng hạt, viêm amidan. Điều này có thể gây ra bệnh cũng như làm cho bệnh trầm trọng hơn.
• Sử dụng một số loại thuốc chống tăng huyết áp, chống sốt rét hoặc chống viêm không steroid cũng có thể làm khởi phát hoặc làm trầm trọng thêm vảy nến.
• Bệnh vảy nến có thể khởi phát sau những đợt căng thẳng thần kinh (stress), luôn trong trạng thái buồn bã, lo lắng, tức giận.
• Yếu tố thời tiết cũng là yếu tố có thể khiến vảy nến bùng phát, đặc biệt là thời tiết khô lạnh.
• Rượu bia, thuốc lá… cũng có thể làm bệnh trầm trọng hơn.
• Đặc biệt đối với người bệnh dùng thuốc có chứa corticoid, thuốc nam không rõ nguồn gốc, xuất xứ, chưa được đánh giá hiệu quả có thể gây biến chứng thành vảy nến mụn mủ hoặc mẩn đỏ khắp người. độ nặng.
Các triệu chứng của bệnh vảy nến
Các triệu chứng của bệnh vảy nến nói chung là các mảng dày, màu đỏ được bao phủ bởi các vảy trắng hoặc bạc. Ngoài ra, tùy thuộc vào vị trí và đặc điểm của tổn thương, các triệu chứng cụ thể của từng bệnh có thể bao gồm:
• Vảy nến thể mảng (vảy nến thể mảng): xuất hiện các mảng da đỏ ở khuỷu tay, đầu gối và lưng dưới.
• Vảy nến thể mủ: trên da tay, chân xuất hiện các mụn mủ.
• Vảy nến thể giọt: thương tổn xuất hiện khắp người với các tổn thương hình giọt nước. Loại này thường gặp ở trẻ em sau khi bị nhiễm trùng liên cầu.
• Viêm khớp vảy nến: sưng ở các khớp ngón tay, ngón chân hoặc cột sống và đầu gối.
• vảy nến móng tay, móng chân: móng dày và xuất hiện các lỗ nhỏ trên bề mặt.
• Vảy nến da đầu: thường xuất hiện các mảng da dày màu trắng bạc trên đầu.
• Vảy nến gấp (vảy nến thể nghịch): thương tổn xuất hiện ở các nếp gấp của da như nách, bẹn, mông, .. Loại này thường gặp ở những bệnh nhân béo phì.
Vảy nến biểu hiện như thế nào?
Ở da, bệnh vảy nến thường có biểu hiện là những mảng da trắng, dày, có vảy gồm nhiều lớp xếp chồng lên nhau rất dễ bong ra giống như những giọt nến. Các vị trí thường gặp nhất là khuỷu tay, đầu gối, chân tóc, xương cùng, mông. Đặc biệt sau một thời gian, các tổn thương có thể lan rộng ra toàn thân.
Thông thường người mắc bệnh vảy nến không bị ngứa, trừ một số trường hợp người bệnh có thể bị ngứa, châm chích, bỏng.
Tổn thương móng trong vảy nến biểu hiện là móng có màu vàng đục với các chấm rỗ trên bề mặt. Nặng hơn, có trường hợp móng tay dày, mỏng, dễ gãy, thậm chí mất móng.
Ở khớp, biểu hiện thường thấy là viêm khớp mãn tính, biến dạng khớp, cứng khớp, trật khớp, người bệnh đi lại khó khăn… Một số bệnh nhân tổn thương da rất ít, nhưng rất ít triệu chứng ở khớp. cân nặng, đặc biệt là khớp gối và cột sống.
Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh vảy nến
Những người có nguy cơ cao mắc bệnh vảy nến bao gồm:
- Người nghiện rượu và hút thuốc
- Những người bị nhiễm trùng da
- Bệnh vảy nến có thể gặp ở mọi lứa tuổi, tuy nhiên bệnh thường bắt đầu ở độ tuổi từ 15 đến 30.
Bệnh vảy nến có nguy hiểm không?
Ở người bình thường luôn diễn ra quá trình tế bào da cũ chết đi, rụng đi và được thay thế bằng tế bào da mới. Ở những người mắc vảy nến, quá trình này diễn ra nhanh hơn gấp 10 lần, khiến các tế bào da cũ và mới tích tụ lại tạo thành những mảng trắng dày và có vảy. Bệnh vảy nến ảnh hưởng đến mọi người ở mọi lứa tuổi, có thể khởi phát từ khi còn trẻ hoặc sau tuổi 50. Bệnh có nhiều biểu hiện, nhiều mức độ ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày của người bệnh.
Bệnh vảy nến có lây không?
Bệnh vảy nến không lây, vì vậy các triệu chứng không hoàn toàn lây lan qua tiếp xúc thông thường. Người vảy nến có thể sống trong môi trường như người bình thường mà không lo bị lây nhiễm.
Tuy nhiên, điều quan trọng là phải điều trị bệnh vảy nến càng sớm càng tốt vì bệnh có thể lây lan nhanh chóng sang các vùng cơ thể lân cận. Nguyên nhân gây nhiễm trùng chủ yếu là do hệ miễn dịch của da kém, từ đó hình thành các tổn thương trên da.
Mức độ lan rộng của vảy nến cũng phụ thuộc vào loại vảy nến mà người bệnh mắc phải. Đặc biệt, đối với loại vảy nến thể ban đỏ sẽ lan rộng ra toàn thân, tiến triển phức tạp, gây ra các triệu chứng đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh.
Bệnh vảy nến nói chung thường dễ lây lan sau khi người bệnh gãi và chủ quan trong việc điều trị. Tuy nhiên, hiện nay vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho bệnh vảy nến. Các phương pháp điều trị sẽ giảm thiểu đáng kể nguy cơ lây lan, hạn chế các đợt vảy nến bùng phát tiếp theo.
Đối với những bệnh nhân có tiền sử gia đình mắc bệnh vảy nến, những người bị rối loạn hệ thống miễn dịch sẽ có nguy cơ tái phát cao hơn. Đồng thời, bệnh nhân bị tổn thương da, thường xuyên làm việc trong môi trường kém chất lượng cũng là nguy cơ khiến vảy nến lây lan nhanh chóng.
Bệnh vảy nến có chữa trị được không?
Điều trị bệnh vảy nến là một quá trình tốn nhiều thời gian. Người bệnh cần kết hợp điều trị bằng thuốc ngoài da, thuốc uống và chăm sóc cơ thể hợp lý thì mới có thể phục hồi được trạng thái khỏe mạnh ban đầu. Tuy chưa có thuốc đặc trị bệnh nhưng nếu kết hợp với các phương pháp điều trị bệnh lâu dài thì người bệnh vẫn có hy vọng chữa khỏi hoàn toàn.
Hiện nay, có rất nhiều phương pháp đều trị bệnh vảy nến. Tỷ lệ bệnh tái phát sau khi ngừng sử dụng thuốc, vảy nến xảy ra cao khi người bệnh không tuân thủ theo đúng liều lượng chỉ định. Các loại thuốc chính để điều trị vảy nến toàn thân bao gồm methotrexate, cyclosporin và retinoids. Tuy nhiên, nhóm thuốc này có nhiều độc tính và tác dụng phụ nên cần phải hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng để điều trị.
Ngoài ra, để ngăn ngừa vảy nến tái phát, người bệnh cần bảo vệ cơ thể trước những tác động của các yếu tố môi trường. Người bệnh cần tránh các tác nhân gây bùng phát lần đầu như ánh nắng mặt trời, dị nguyên, hóa chất….
Các biện pháp chẩn đoán bệnh vảy nến
Chẩn đoán bệnh vảy nến dựa trên quan sát trực quan da, móng tay và da đầu của bệnh nhân. Các bác sĩ cũng có thể sinh thiết một mẫu da để xét nghiệm nếu các dấu hiệu trực quan không rõ ràng.
Phòng ngừa bệnh vảy nến
Để hạn chế bệnh vảy nến tiến triển, lối sống và thói quen sinh hoạt đóng vai trò rất quan trọng. Các hành động sau có thể được áp dụng:
• Uống thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ, không được tự ý sử dụng thuốc theo ý mình.
• Phơi nắng hợp lý.
• Giữ gìn vệ sinh da và cơ thể tốt.
• Khám da liễu định kỳ.
• Chăm sóc da cẩn thận để tránh da bị khô và tổn thương.
• Tìm kiếm sự chăm sóc y tế nếu có dấu hiệu nhiễm trùng da, mụn mủ trên da, đặc biệt là kèm theo sốt, đau nhức cơ hoặc sưng tấy.
• Giữ trạng thái tinh thần ổn định, không bị trầm cảm hay lo lắng thái quá.
• Không hút thuốc lá, sử dụng rượu bia
• Tránh thức ăn nhiều chất béo và dầu mỡ.
• Bổ sung vào thực đơn các loại thực phẩm có chứa axit folic và omega-3.
Phương pháp điều trị bệnh vảy nến
Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng vảy nến mà người bệnh sẽ được điều trị bằng những phương pháp nhất định. Các mục tiêu chính của điều trị vảy nến là giúp giảm viêm và kiểm soát sự tăng sinh tế bào da. Có thể áp dụng một số cách chữa vảy nến tại nhà trong trường hợp nhẹ.
Trước đó, bệnh nhân mắc bệnh vảy nến cần đến các chuyên khoa da liễu để được chẩn đoán chính xác vảy nến. Các xét nghiệm sinh thiết da giúp đánh giá các dấu hiệu không rõ ràng bằng hình ảnh kết hợp với việc quan sát bằng mắt thường da, móng và da đầu của bệnh nhân. Sau đó bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị theo các phương án sau:
- Điều trị tại chỗ: Chỉ định đối với bệnh nhẹ hoặc trung bình. Người bệnh kết hợp với các phương pháp điều trị khác để tăng hiệu quả khắc phục bệnh. Trong đó thuốc bôi vảy nến bao gồm: corticosteroid, retinoids, salicylic acid, tar, anthralin, dẫn xuất vitamin D3, ức chế calcineurin.
- Dưỡng ẩm cho da: Cách điều trị bệnh vảy nến cơ bản từ việc dưỡng ẩm sẽ giúp đẩy nhanh quá trình chữa bệnh, làm mềm da và giảm ngứa. Người bệnh có thể mua thuốc bôi vảy nến dưới dạng kem dưỡng ẩm và gel bôi mà không cần đơn. Tránh sử dụng các loại thuốc có mùi thơm vì chúng có thể gây kích ứng da hơn nữa.
- Điều trị toàn thân: Phương pháp được chỉ định cho những bệnh nhân bị vảy nến thể nặng. Các loại thuốc thường được kê toa cho vảy nến mãn tính bao gồm methotrexate, cyclosporine và sulfasalazine.
- Quang trị liệu: Điều trị bằng quang trị liệu sử dụng tia UVA, UVB và tia laser cường độ cao để điều trị bệnh vảy nến. Đặc biệt, tia cực tím (tia UV) giúp tấn công và làm tổn thương DNA trong tế bào. Từ đó, ánh sáng sẽ giúp tiêu diệt các tế bào ở vùng da bị tổn thương.
- Sử dụng thuốc sinh học: Công dụng chính là ức chế các thành phần cụ thể trong phản ứng miễn dịch hoạt động. Phương pháp thường được áp dụng cho những trường hợp mắc vảy nến từ trung bình đến nặng. Tuy nhiên, chi phí điều trị bằng thuốc sinh học khá cao nên chưa được sử dụng rộng rãi.
Điều trị bệnh vảy nến bằng y học cổ truyền
Theo lý luận của y học cổ truyền, vảy nến có tên là Bạch đới hay Tùng bì, là một thể viêm mãn tính. Y học cổ truyền cho rằng bệnh này liên quan mật thiết đến sự rối loạn của khí, làm cho các ngoại tà như phong, thấp nhiệt xâm nhập làm mất cân bằng điều hòa của cơ thể, gây ra huyết nhiệt. Huyết táo dẫn đến da không còn khả năng nuôi dưỡng, hình thành vảy bong tróc, khô ngứa.
Biện chứng điều trị Y học cổ truyền cho thấy, muốn điều trị bệnh vảy nến phải giải quyết tận gốc căn nguyên. Tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh mà được loại bỏ, chỉ như vậy mới có thể ngăn chặn sự phát triển của bệnh. Đồng thời tăng cường giải độc cơ thể tiêu viêm, bồi bổ, phục hồi chính khí ngăn bệnh tái phát.
** Lưu ý: Thông tin cung cấp trong bài viết của Nhà thuốc AZ chúng tôi chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hay điều trị bệnh. Người bệnh không được tự ý mua thuốc về điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh, người bệnh cần đến bệnh viện để được bác sĩ trực tiếp thăm khám, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý cũng như kê đơn thuốc hiệu quả tốt nhất.
Bài viết trên Nhà thuốc AZ xin cung cấp toàn bộ các thông tin liên quan đến Bệnh vảy nến. Mọi thông tin thắc mắc vui lòng liên hệ đến SDT 0929.620.660 để được tư vấn và hỗ trợ hoặc truy cập NhathuocAZ.com.vn để biết thêm chi tiết.
