Bệnh sán lá gan là gì Hãy cùng nhathuocaz giải đáp thắc mắc của các bạn trong bài viết dưới đây của chúng tôi nhé
Bệnh sán lá gan là gì?
Bệnh sán lá gan là một bệnh nhiễm ký sinh trùng mãn tính ở đường mật, xuất phát khi vật chủ chính (bao gồm cả con người và động vật ăn cỏ như dê, trâu, bò…) tiếp xúc với thực phẩm chứa sán lá và bị nhiễm bệnh. (1)
Theo phân loại, bệnh sán lá gan được chia thành hai loại chính: sán lá gan nhỏ (bao gồm 3 loại là Clonorchis sinensis, Opisthorchis viverrini, Opisthorchis felineus) và sán lá gan lớn (bao gồm 2 loại là Fasciola hepatica, Fasciola gigantica). Trong nước ta, khu vực miền Bắc thường gặp nhiễm bệnh do sán lá gan lớn, trong khi người nhiễm sán lá gan nhỏ thường tập trung chủ yếu ở miền Trung và miền Nam.
Nguyên nhân của bệnh sán gan là gì?
Bệnh sán lá gan bao gồm hai loại chính là sán lá gan nhỏ và sán lá gan lớn.
1. Sán lá gan nhỏ:
– Gồm 3 loại chính: Clonorchis sinensis, Opisthorchis viverrini, Opisthorchis felineus.
2. Sán lá gan lớn:
– Gồm 2 loại chính: Fasciola hepatica, Fasciola gigantica.
Hình dạng:
Cả sán lá gan lớn và sán lá gan nhỏ đều có hình dạng giống chiếc lá, thân phẳng, và mép mỏng. Kích thước của chúng khác nhau tùy thuộc vào loài, với sán lá gan lớn thường có kích thước lớn hơn so với sán lá gan nhỏ. Cả hai loại sán đều là động vật lưỡng tính, có cả tinh hoàn và buồng trứng trên cùng một cơ thể sán.
Khả năng tồn tại trong môi trường:
Trứng của sán lá gan có vỏ mỏng, làm cho khả năng tồn tại của chúng ngoại trời rất kém. Trứng sán sẽ bị hỏng nếu nó tiếp xúc với ánh sáng mặt trời ở nhiệt độ trên 70°C. Mặc dù trứng không thể tồn tại trên cạn, nhưng để phát triển thành ấu trùng, chúng cần môi trường nước. Do đó, khả năng tồn tại của sán lá gan trưởng thành trong môi trường ngoại cảnh cũng rất kém.
Triệu chứng của bệnh sán gan
Biểu hiện thông thường của người mắc bệnh sán lá gan thường bao gồm đau ở vùng thượng vị hoặc vùng hạ sườn phải (trong trường hợp mắc sán lá gan lớn), và sự sưng to của gan, có thể đi kèm với đau bụng nếu nhiễm sán nhiều (trong trường hợp mắc sán lá gan nhỏ).
Ai cũng có thể bị nhiễm sán lá gan sau khi nuốt phải ấu trùng. Trong một số trường hợp, người bị nhiễm sán lá gan có thể không bao giờ nhận thức được rằng họ đang mắc bệnh hoặc không có bất kỳ dấu hiệu nhiễm trùng nào.
Các triệu chứng nhiễm sán có thể biến đổi tùy thuộc vào giai đoạn nhiễm trùng. Một số người bệnh có thể phát hiện triệu chứng trong giai đoạn đầu khi sán lá gan di chuyển vào ruột, gan và khoang bụng. Cũng có trường hợp gặp các triệu chứng trong giai đoạn sau khi sán lá gan đã chuyển đến ống mật. Hai triệu chứng phổ biến của giai đoạn này bao gồm tắc nghẽn và viêm nhiễm ống dẫn mật.
Ngoài ra, người nhiễm sán lá gan cũng có thể thấy một số triệu chứng khác như gan to, tăng kích thước của bạch cầu ái toan, ngứa, sốt, cảm giác ớn lạnh, tình trạng khó chịu, và đau bụng.
Bệnh sán gan có lây không?
Bệnh sán lá gan không lây trực tiếp từ người sang người do cơ chế lây bệnh qua vật trung gian. Chỉ khi con người tiếp xúc với trứng hoặc ấu trùng của sán thông qua việc ăn uống, bệnh mới có thể lây nhiễm. Đường lây của bệnh xuất phát từ việc chất thải của người nhiễm sán được đưa ra môi trường, rơi vào nước và sau đó nhiễm vào động vật trung gian như ốc, cá, v.v. Con người chỉ mắc bệnh khi ăn phải những loài động vật trung gian này mà chưa được nấu chín.
Điều trị và cách phòng ngừa bệnh
Điều trị bệnh sán lá gan có khả năng khỏi hoàn toàn. Do đó, nếu có bất kỳ biểu hiện nào của nhiễm sán lá gan, quan trọng nhất là nên đi khám bác sĩ để đặt chẩn đoán và ngăn chặn sự phát triển của bệnh.
Bác sĩ, thông qua quá trình thăm khám, có thể kê đơn thuốc như các loại tẩy giun sán để loại bỏ sán lá gan. Thuốc được chọn tùy thuộc vào loại sán lá (lớn hay nhỏ) và có thể bao gồm Nitazoxanide, Triclabendazole, Albendazole, Praziquantel.
Trong trường hợp mà điều trị bằng thuốc không mang lại hiệu quả, phương pháp phẫu thuật có thể được thực hiện, đặc biệt là khi có sự xuất hiện của ổ áp xe gan có kích thước lớn hơn 5cm.
Để phòng tránh bệnh sán lá gan, quan trọng nhất là thay đổi các thói quen ăn uống và sinh hoạt. Các biện pháp cụ thể bao gồm rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh, tránh tiếp xúc với phân và rác thải, không ăn thực phẩm chưa nấu chín hoặc rau sống mọc dưới nước, quản lý phân người và phân động vật một cách đúng đắn, không sử dụng phân tươi làm phân bón cho rau củ, và sử dụng nước sạch để ăn uống. Tẩy giun định kỳ cũng là một biện pháp quan trọng, thường được thực hiện mỗi 6 tháng một lần.
Ngoài ra, nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu nào của nhiễm sán lá gan, việc đến cơ sở y tế để được thăm khám và xác định nguyên nhân gây bệnh là quan trọng.
