Nguyên nhân bệnh HIV là gì? Cách phòng ngừa bệnh HIV như thế nào? Hãy cùng nhathuocaz giải đáp thắc mắc của các bạn trong bài viết này nhé!
Bệnh HIV là gì?
Bệnh HIV-AIDS-SIDA là viết tắt của các cụm từ tiếng Anh sau đây:
– HIV là viết tắt của cụm từ “Human Immuno-deficiency Virus” (Virus gây suy giảm miễn dịch ở người). HIV chia thành 2 loại là HIV-1 và HIV-2.
– AIDS là viết tắt của cụm từ “Acquired Immuno Deficiency Syndrome” (Hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải). Trước đây, bệnh được gọi là SIDA (viết tắt từ tiếng Pháp: “Syndrome d’Immuno Deficience Acquise”), nhưng do sự trùng hợp với tên của Tổ chức phát triển quốc tế Thụy Điển “SIDA” và tên của Tổ chức CIDA (Canađa) cũng gọi là “Si đa”, nên quyết định đổi thành AIDS để tránh sự nhầm lẫn và phù hợp với tên gọi quốc tế.
AIDS là một bệnh mạn tính do HIV gây ra. HIV phá hủy các tế bào của hệ miễn dịch, làm cho cơ thể mất khả năng chống lại các virus, vi khuẩn và nấm gây bệnh. Do đó, người bệnh dễ mắc các loại ung thư và nhiễm trùng cơ hội mà thường có khả năng đề kháng.
Thuật ngữ AIDS được sử dụng để chỉ giai đoạn tiến triển hậu hơn của bệnh, trong khi bản chất viêm nhiễm do HIV và tình trạng bệnh được gọi chung là HIV. Thuật ngữ HIV/AIDS được sử dụng để phản ánh các giai đoạn khác nhau của cùng một bệnh.
Nguyên nhân bệnh HIV là gì?
Nguyên nhân thông qua quan hệ tình dục
Quan hệ tình dục, đặc biệt là quan hệ tình dục không an toàn, đứng đầu trong số các nguyên nhân dẫn đến việc lây nhiễm các bệnh xã hội tổng quát và đặc biệt là HIV. Theo báo cáo từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), nguy cơ lây nhiễm HIV trong quan hệ tình dục thông thường từ nam sang nữ là tỷ lệ 8/10.000, và từ nữ sang nam là 4/10.000. Tuy vậy, tỷ lệ nguy cơ này có thể tăng lên trong trường hợp có sự xảy ra của bạo dâm hoặc gây tổn thương chảy máu, dẫn đến việc tạo ra các vết thương hở. Tổng thể, tỷ lệ nhiễm HIV nằm trong khoảng từ 0.03% đến 1%. Điều này có nghĩa rằng dựa trên các yếu tố nguy cơ, xác suất mắc HIV sau mỗi lần quan hệ tình dục trong cộng đồng dao động từ 0.03% đến 1%.
Tuy nhiên, để đánh giá xem có xảy ra việc lây nhiễm HIV sau mỗi lần quan hệ tình dục hay không, cần xem xét nhiều yếu tố nguy cơ. Mặc dù khả năng lây nhiễm bệnh tồn tại, nhưng cần phải thỏa mãn một số điều kiện cụ thể.
Có một số tình huống cụ thể như sau:
Đối tượng của quan hệ không lành mạnh
Đối tượng của quan hệ không lành mạnh bao gồm những người bạn tình có những đặc điểm sau:
– Đã nhiễm HIV
– Có nguy cơ cao mắc các bệnh truyền nhiễm và bệnh xã hội
– Có lối sống tình dục không an toàn
– Có nhiều đối tượng tình dục đồng thời
– Là đối tượng mại dâm
Nếu người bạn tình thuộc vào những nhóm trên, khả năng lây nhiễm HIV sau mỗi lần quan hệ có thể rất cao, ngay cả sau một lần duy nhất.
Đây chính là lý do mà các chương trình phòng chống HIV/AIDS quốc gia luôn đưa ra khẩu hiệu gia đình chung thủy 1 vợ 1 chồng
Nguyên nhân bệnh HIV – Quan hệ tình dục không an toàn
Quan hệ tình dục không an toàn là hành vi quan hệ tình dục mà không sử dụng biện pháp đề phòng lây nhiễm hoặc ngăn ngừa thai. Đây là hành động nguy hiểm, không chỉ gây hại cho cá nhân tham gia mà còn tác động tới những người xung quanh.
Các hành vi quan hệ tình dục không an toàn bao gồm:
– Không sử dụng bao cao su hoặc các phương pháp bảo vệ khác, đặc biệt là khi không muốn có con.
– Quan hệ tình dục quá sớm ở độ tuổi chưa đủ trưởng thành về thể chất và tinh thần.
– Quan hệ với nhiều đối tượng tình dục cùng lúc.
– Có nhiều đối tượng tình dục.
Nguyên nhân bệnh HIV – Quan hệ gây tổn thương cho bộ phận sinh dục
Chấn thương trong quá trình quan hệ tình dục là hiện tượng không hiếm. Những chấn thương này có thể ở mức độ khác nhau, từ những vết trầy xước nhẹ đến những tổn thương nặng nề như rách âm đạo, rách hậu môn, hay thậm chí là gãy dương vật, đòi hỏi phải can thiệp ngay trong tình huống khẩn cấp. Các chấn thương này có thể do không chuẩn bị kỹ càng, không đủ sự ẩm ướt hoặc bôi trơn, hoặc do các hành động tình dục mạnh mẽ.
Các biểu hiện của sự xây xác, tổn thương hoặc các vết thương hở trên bộ phận sinh dục không chỉ gây ảnh hưởng trong quá trình quan hệ tình dục mà còn làm tăng khả năng lây nhiễm HIV. Virus HIV có thể dễ dàng xâm nhập qua những tổn thương này để vào máu, từ đó gây nhiễm HIV với tỷ lệ cao.
Đường quan hệ
Quan hệ tình dục qua đường hậu môn là loại quan hệ có nguy cơ lây nhiễm hoặc truyền tải HIV cao nhất, đặc biệt là đối tượng tiếp nhận. Nguyên nhân là do niêm mạc trực tràng mỏng manh, tạo điều kiện thuận lợi cho HIV xâm nhập vào cơ thể khi có quan hệ qua đường hậu môn
Quan hệ tình dục qua đường âm đạo có nguy cơ lây nhiễm HIV thấp hơn so với qua đường hậu môn, tuy nhiên không thể coi nhẹ. Đa số phụ nữ nhiễm HIV lây nhiễm qua đường tình dục qua đường âm đạo. HIV có thể xâm nhập vào cơ thể phụ nữ khi quan hệ qua niêm mạc âm đạo và cổ tử cung. Dịch âm đạo và máu cũng có thể mang virus HIV và lây nhiễm cho nam giới qua niệu đạo ở đầu dương vật hoặc qua bao quy đầu nếu dương vật chưa được cắt bao quy đầu. Ngoài ra, những vết cắt nhỏ, trầy xước hoặc tổn thương hở bất kỳ nơi nào trên dương vật cũng có thể trở thành vị trí xâm nhập của virus HIV.
Việc sử dụng miệng, lưỡi hoặc môi để thực hiện quan hệ tình dục bằng miệng cũng mang theo nguy cơ lây truyền HIV. Các yếu tố như xuất tinh vào miệng kèm theo vết loét miệng, chảy máu nướu hoặc vết thương ở bộ phận sinh dục, cùng với sự hiện diện của virus HIV hoặc các bệnh truyền nhiễm qua đường tình dục khác, đều có thể ảnh hưởng đến nguy cơ này.
Nguyên nhân do truyền máu và máy móc y tế lấy máu không đảm bảo
Virus HIV lan truyền qua đường máu do các nguyên nhân sau:
- Truyền máu không được sàng lọc để loại bỏ HIV.
- Sử dụng các dụng cụ y tế xuyên chích qua da mà không tuân thủ quy trình vô khuẩn, bao gồm việc sử dụng bơm kim tiêm, kim xăm, kim xâu tai và các dụng cụ nhọn khác. Đặc biệt, người nghiện ma túy thường sử dụng chung bơm kim tiêm.
- Người chăm sóc bệnh nhân mắc AIDS có nguy cơ bị lây nhiễm HIV thông qua các vết thương rỉ máu khi tiếp xúc trực tiếp với máu và dịch sinh học của người bệnh, hoặc bị đâm bởi kim tiêm, dao kéo trong quá trình làm việc, như tai nạn liên quan đến công việc.
Nguyên nhân bệnh HIV do truyền từ mẹ sang con
Nguyên nhân bệnh HIV do truyền từ mẹ sang con nhỏ. Sự lây truyền HIV từ mẹ sang con là một trong ba con đường chính góp phần vào việc lây truyền HIV/AIDS, với tỷ lệ nguy cơ lây truyền từ mẹ sang con dao động từ 25% đến 40%. Tuy nhiên, nếu bà mẹ được chẩn đoán sớm và điều trị hiệu quả, tỷ lệ lây truyền từ mẹ sang con chỉ còn khoảng từ 2% đến 6%, và thậm chí có thể là 0%. Do đó, việc phòng ngừa lây truyền HIV từ mẹ sang con đóng một vai trò quan trọng trong việc giảm tỷ lệ trẻ sơ sinh bị nhiễm HIV từ mẹ.
Quá trình lây truyền HIV từ mẹ sang con diễn ra qua ba con đường chính sau đây:
- Trong thời kỳ mang thai:
Virus HIV có thể lây truyền từ máu của mẹ qua âm đạo vào cơ thể thai nhi. Quá trình lây truyền trong thời kỳ mang thai có thể xảy ra từ giai đoạn thai nhi chỉ mới 8 tuần tuổi và tiếp tục kéo dài suốt thời gian mang thai. Tuy nhiên, tỷ lệ lây truyền qua đường này thường tăng lên vào khoảng thời gian thai nhi đạt trên 18 tuần. Khoảng từ 20% đến 30% trẻ em bị lây truyền HIV từ mẹ được cho là đã lây qua cách này.
- Trong quá trình sinh:
Lây truyền HIV từ mẹ sang con cũng có thể xảy ra khi thai nhi vượt qua đường âm đạo của mẹ trong quá trình sinh. Khi đứa trẻ tiếp xúc trực tiếp với dịch âm đạo (bao gồm cả nước ối, máu và dịch âm đạo chứa HIV) hoặc do trao đổi máu giữa mẹ và thai nhi trong quá trình chuyển dạ. Tỷ lệ lây truyền HIV từ mẹ sang con tăng lên trong giai đoạn này, với khoảng từ 50% đến 60% số trẻ em bị lây nhiễm HIV trong thời gian này. Tuy nhiên, nguy cơ này sẽ tăng lên trong các tình huống đẻ khó khăn, chuyển dạ kéo dài, sự tổn thương đối với cổ tử cung mẹ, hoặc thậm chí các tình huống gây chấn động mẹ trong quá trình sinh.
- Khi cho con bú:
Mặc dù nồng độ virus HIV trong sữa mẹ không cao, nhưng vẫn có nguy cơ lây nhiễm khi trẻ bú sữa mẹ nhiễm HIV. Khi trẻ bú sữa mẹ, HIV từ sữa mẹ có thể xâm nhập qua niêm mạc miệng, lưỡi và niêm mạc lợi của trẻ và dẫn đến nhiễm HIV, đặc biệt là trong trường hợp trẻ có viêm nhiễm trong khoang miệng. Ngoài ra, viêm nhiễm trên vú mẹ, các vết nứt hoặc việc trẻ mọc răng cắn gây chảy máu có thể tạo cơ hội cho HIV xâm nhập vào miệng trẻ, gây nhiễm HIV. Khoảng từ 20% đến 30% trẻ em bị lây truyền HIV từ mẹ được cho là đã lây qua cách này, tùy thuộc vào thời gian và cách thức cho con bú.
Tóm lại, mặc dù một bà mẹ nhiễm HIV mang thai có thể gây lây truyền HIV sang con, không phải tất cả các trường hợp đều dẫn đến nhiễm HIV. Chỉ có khoảng 1/3 trẻ sinh ra từ bà mẹ nhiễm HIV thực sự bị nhiễm HIV. Khi không có chăm sóc và điều trị thích hợp, khoảng từ 30% đến 35% trẻ em được sinh ra từ bà mẹ nhiễm HIV sẽ mắc nhiễm HIV. Tuy nhiên, nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách, tỷ lệ này sẽ giảm xuống dưới 5% (trong 100 trẻ em sinh ra, chỉ có từ 3 đến 5 trẻ em nhiễm HIV hoặc ít hơn nếu được điều trị đúng cách).
Cách phòng ngừa bệnh HIV
*Phòng ngừa lây truyền HIV qua đường tình dục:
– Khi không có đủ thông tin về lịch sử tình dục của đối tác hoặc không đủ điều kiện để đảm bảo an toàn, nên hạn chế quan hệ tình dục. Tránh quan hệ tình dục là biện pháp hiệu quả nhất trong việc ngăn chặn lây truyền HIV/AIDS và các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
– Đối với những người đã có đối tác tình dục hoặc đã kết hôn, duy trì mối quan hệ chung thủy là biện pháp phòng ngừa tốt nhất để ngăn lây truyền HIV/AIDS và các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
– Trong trường hợp quan hệ với người mà lịch sử tình dục của họ không rõ ràng, việc sử dụng bao cao su đúng cách là rất quan trọng. Bao cao su nên được sử dụng khi có quan hệ tình dục qua âm đạo, miệng và hậu môn.
– Sớm phát hiện và điều trị kịp thời các bệnh lây truyền qua đường tình dục cũng giúp giảm nguy cơ lây truyền HIV/AIDS, vì những tổn thương từ các bệnh này có thể là điểm vào cho virus HIV.
*Phòng ngừa lây truyền HIV qua đường máu:
– Không nên dùng chung bơm, kim tiêm khi tiêm hoặc chích. Tốt nhất là sử dụng bơm kim tiêm một lần và sau đó bỏ đi. Tránh tiêm chích ma túy là biện pháp an toàn nhất.
– Hạn chế việc truyền máu và sử dụng các thuốc tiêm chích.
– Không nên sử dụng chung các vật xuyên qua da và niêm mạc như bàn chải đánh răng, dao cạo râu, kim xăm, kim xuyên lỗ tai…
– Khi đi cắt tóc, không nên sử dụng chung lưỡi dao cạo, đồ dùng ngoáy tai, để tránh tổn thương da và nguy cơ lây truyền HIV/AIDS.
*Phòng ngừa lây truyền HIV từ mẹ sang con:
– Phụ nữ nhiễm HIV không nên mang thai. Nếu đã mang thai, cần tìm đến cơ sở y tế để nhận tư vấn về cách ngăn chặn lây truyền HIV cho con.
– Nếu quyết định sinh con, cần tham khảo ý kiến chuyên gia y tế để biết cách ngăn chặn lây truyền HIV từ mẹ sang con.
– Sau khi sinh, nếu có điều kiện, nên sử dụng sữa bò thay thế sữa mẹ để giảm nguy cơ lây truyền HIV.
Nguồn: Tham khảo Internet
Thông tin cần tư vấn liên hệ 0929 620 660 hoặc truy cập nhathuocaz.com.vn để được hỗ trợ.
