Bệnh viêm đại tràng vi thể có thường gặp?

Viêm đại tràng (VĐT) vi thể là tình trạng viêm đại tràng mạn tính được đặc trưng bởi biểu hiện lâm sàng là tiêu chảy mạn tính nhưng bệnh nhân có hình ảnh nội soi đại tràng bình thường và chỉ chẩn đoán được dựa trên mô bệnh học. Viêm đại tràng vi thể được chia làm hai nhóm viêm đại tràng collagen và viêm đại tràng lympho.

1. Lịch sử phát hiện bệnh lý đặc biệt này

Viêm đại tràng collagen đầu tiên được mô tả năm 1976 Ở một bệnh nhân tiêu chảy mạn tính được sinh thiết niêm mạc trực tràng. Kết quả sinh thiết ghi nhận có tình trạng lắng đọng collagen dày đặc ở lớp dưới biểu mô. Năm 1980, Read và cs lần đầu sử dụng thuật ngữ “viêm đại tràng vị thể” để mô tả bệnh lý đặc trưng bởi tình trạng tiêu chảy mạn tính và không có màu trong phân.

Sau đó vào năm 1989, Lazenby và cs đã mô tả những đặc điểm về lâm sàng và mô bệnh học của viêm đại tràng lympho. Hai thể bệnh này có nhiều nét tương đồng về đặc điểm lâm sàng và dịch tễ nên được xếp chung vào nhóm viêm đại tràng vi thể. Sự khác biệt chỉ được xác định bằng mô bệnh học trong đó viêm đại tràng collagen được đặc trưng bởi tình trạng lắng đọng collagen ở lớp dưới biểu mô còn viêm đại tràng lympho có tình trạng thâm nhiễm tế bào lympho ở lớp biểu mô.

2. Bệnh viêm đại tràng vi thể có thường gặp

Theo một nghiên cứu tổng quan và phân tích gộp gồm 25 nghiên cứu, tỉ lệ hiện mắc viêm đại tràng collagen và viêm đại tràng lympho lần lượt là 49,21 (95%C; 20,95 – 77,48) và 63,05 (95%CI: 46,63 – 79,47) trên 100.000 người.

Tỉ lệ mới mắc viêm đại tràng Collagen và viêm đại tràng lympho trên 100.000 người hàng năm lần lượt là 4,14 (95%Cl: 2,89 -5,40) và 4,85 (95%CI: 3,45 -6,25) [4].

Tỉ lệ mới mắc hai thể bệnh này có sự khác biệt theo từng khu vực nhưng các nghiên cứu ghi nhận chủ yếu ở châu Âu và châu Mỹ. Tại khu vực châu Á, đã bắt đầu có một số nghiên cứu như ở Hàn Quốc ghi nhận tỉ lệ viêm đại tràng collagen ở bệnh nhân tiêu chảy mạn tính là 4%, tương tự như tỉ lệ ở các nước phương Tây nhưng cao hơn so với trong nghiên cứu của các tác giả Ấn Độ và Malaysia.

Viêm đại tràng collagen hay gặp ở phụ nữ trung tuổi với tỉ lệ gặp nhiều nhất là độ tuổi 60 – 70. Theo nghiên cứu của Tong và cộng sự, tỉ lệ nữ/nam ở bệnh nhân thực viêm đại tràng collagen là 3,05 (95% CI: 2,92 – 3,19), ở bệnh nhân mắc viêm đại tràng lympho là 1,92 (95% CI: 1,53 – 2,31). Tuổi trung vị chẩn đoán hai bệnh này lần lượt là 64,9 và 62,8. Tỉ lệ mắc viêm đại tràng vi thể tăng dần theo tuổi .

Trước những năm 2000, tại các nước phương Tây ghi nhận tỉ lệ mới mắc hàng năm của viêm đại tràng vi thể tăng dần sau đó sau năm 2000 bắt đầu ổn định. Tại các nước đang phát triển, cho đến nay hiện vẫn chưa có nhiều dữ liệu.

Hình ảnh nội soi của viêm đại tràng vi thể

3. Kết luận

Cả hai bệnh viêm đại tràng tế bào lympho và viêm đại tràng collagenous có thể được phân loại với tên chung là viêm đại tràng vi thể. Các triệu chứng lâm sàng bao gồm tiêu chảy mãn tính, không ra máu, tiêu phân nước và các phát hiện mô học về tăng sinh tế bào lympho hoặc dày collagen trong niêm mạc đại tràng. Những bệnh này được cho là có nguồn gốc tự miễn dịch và có mối liên hệ với bệnh celiac, bệnh tuyến giáp và bệnh đái tháo đường. Căn nguyên vẫn chưa rõ ràng. Mục tiêu điều trị vẫn là loại bỏ các yếu tố làm trầm trọng thêm và kiểm soát các triệu chứng.