Viêm loét và ung thư đại tràng: Rủi ro, tầm soát và hơn thế nữa

Viêm loét đại tràng có thể gây ra chứng viêm và biến các tế bào lót trong ruột kết thành ung thư. Theo một đánh giá năm 2012, những người bị viêm loét đại tràng có nguy cơ biến chứng thành ung thư cao gấp đôi so với những người không mắc bệnh.

1. Số liệu tổng quan về ung thư đại tràng

Theo đánh giá năm 2008 của các tài liệu khoa học, khả năng bị ung thư đại trực tràng của 1 người là:

2 % sau khi sống với viêm loét đại tràng trong 10 năm;8% sau 20 năm;18% sau 30 năm.

Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (ACS) cũng đã tuyên bố rằng, nguy cơ bị ung thư đại trực tràng của bất kỳ người Mỹ nào đều dưới 5%.

Tuy nhiên, mới đây nhất, nghiên cứu của một số nhà khoa học lại cho thấy tỷ lệ ung thư đại đang giảm ở những người mắc viêm loét đại tràng.

2. Thời gian viêm loét đại tràng ảnh hưởng thế nào đến bệnh ung thư?

Theo Tổ chức Crohn’s & Colitis Foundation, nguy cơ ung thư đại tràng sẽ đầu tăng lên khi người bệnh đã sống chung với viêm loét đại tràng trong khoảng từ 8 đến 10 năm. Thời gian viêm loét đại tràng càng lâu thì nguy cơ ung thư càng cao.

Theo một nghiên cứu được thực hiện năm 2019, tỷ lệ ung thư của những người ở Bắc Mỹ tăng lên đáng kể sau khi đã sống với viêm loét đại tràng trong 30 năm.

Trong khi đó, với những người Châu Á sống chung với viêm loét đại tràng từ 10-20 năm sẽ có nguy cơ biến chứng ung thư cao gấp 4 lần so với những người chỉ bị bệnh trong vòng 1-9 năm. Tuy nhiên, sự gia tăng tỷ lệ ung thư đại tràng theo thời gian không được coi là có ý nghĩa thống kê nên việc tiến hành thêm các nghiên cứu về vấn đề này là cần thiết.

3. Mức độ viêm loét đại tràng có làm tăng nguy cơ mắc ung thư?

Theo nghiên cứu, những người bị viêm toàn bộ đại tràng sẽ có nguy cơ mắc ung thư rất cao. Ngược lại, tỷ lệ viêm càng ít thì nguy cơ sẽ giảm dần.

Ngoài ra, trong trường hợp người bệnh bị biến chứng viêm đường mật xơ cứng nguyên phát (PSC) do viêm loét đại tràng thì sẽ ảnh hưởng đến các ống dẫn mật và từ đó gia tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng.

Viêm loét đại tràng có nguy cơ trở thành ung thư đại tràng

4. Khám sàng lọc ung thư đại tràng

Vì nguy cơ ung thư sẽ tăng lên theo thời gian nếu bạn bị viêm loét đại tràng nên điều quan trọng là phải khám sàng lọc thường xuyên. Những người bị viêm loét đại tràng nên nói chuyện với bác sĩ để được chỉ định nội soi hay tiến hành các xét nghiệm có thể giúp phát hiện ung thư.

Ung thư đại tràng nếu được phát hiện sớm sẽ nâng cao hiệu quả điều trị. Theo thống kê, những người viêm loét đại tràng nếu tầm soát ung thư thường xuyên sẽ giảm tỷ lệ phát triển ung thư lên đến 42%. Tỷ lệ ung thư giảm 64%.

4.1 Nội soi đại tràng tiến hành như nào?

Trong nội soi đại tràng, bác sĩ sẽ sử dụng một ống dài, mềm dẻo có camera ở cuối để quan sát bên trong ruột kết bên trong của người bệnh. Kỹ thuật này giúp bác sĩ có thể phát hiện các polyp trong niêm mạc ruột, đồng thời loại bỏ những khối u (nếu có) để ngăn chúng chuyển thành ung thư. Nếu cần thì mẫu mô trong quá trình nội soi đại tràng sẽ được đem đi sinh thiết để xác định có chứa tế bào ung thư hay không.

4.2 Tần suất sàng lọc

Bạn cần tham khảo ý kiến của bác sĩ về việc có nên nội soi tầm soát ung thư thường xuyên hay không, khi đã mắc bệnh viêm loét đại tràng từ 8 năm trở lên.

Thông thường, bác sĩ sẽ khuyên người bệnh viêm loét đại tràng nội soi từ 1-3 năm/lần. Một số trường hợp có thể cần làm xét nghiệm thường xuyên hoặc ít hơn, tùy vào từng đối tượng cụ thể mà bác sĩ sẽ có chỉ định phù hợp.

5. Cách giảm thiểu rủi ro mắc ung thư đại tràng

Một số điều mà bạn có thể làm để giảm nguy cơ phát triển ung thư đại trực tràng và cải thiện khả năng phát hiện tình trạng bệnh, bao gồm:

Hỏi bác sĩ về việc dùng các loại thuốc như sulfasalazine (Azulfidine), vedolizumab (Entyvio) hoặc mesalamine (Asacol HD, Pentasa)…để giúp kiểm soát viêm loét đại tràng và giảm nguy cơ tiến triển thành ung thư.Uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ để kiểm soát tốt tình trạng viêm loét đại tràng.Gặp bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa để kiểm tra sức khỏe ít nhất mỗi năm 1 lần.Hãy cho bác sĩ biết nếu bất kỳ thành viên nào trong gia đình bạn bị ung thư đại trực tràng hoặc gần đây đã được chẩn đoán.Ăn nhiều trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt như gạo lứt hoặc bánh mì.Hạn chế thịt đỏ, các loại thịt chế biến sẵn…vì chúng có liên quan đến nguy cơ ung thư đại trực tràng.Tránh uống rượu hoặc giới hạn không quá 1 ly mỗi ngày.Cố gắng tập luyện thể thao thường xuyên để nâng cao thể lực.

Bổ sung trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt vào chế độ ăn để giảm nguy cơ mắc ung thư đại tràng

Trong quá trình dõi sức khỏe khi bị viêm loét đại tràng, nếu thấy xuất hiện các dấu hiệu biến chứng sau thì cần thông báo cho bác sĩ, chúng bao gồm:

Thay đổi số lần đi tiêu;

Máu trong phân;

Phân loãng hơn bình thường;

Khí thừa;

Cảm giác đầy hơi hoặc đầy bụng;

Tiêu chảy hoặc táo bón;

Giảm cân không có kế hoạch;

Mệt mỏi hơn bình thường;

Nôn mửa.